RM: 469332 - Emma Kazerne - Assen - Rijksmonumenten - Dutch National Monuments on Waymarking.com

Complex van de Johan Willem Friso KAZERNE, bestaande uit de eind 19e-eeuwse/vroeg 20e-eeuws kazernegebouwen WILHELMINA (1893), EMMA (1894/1895) en HENDRIK (1904/1905), een BUREEL annex GYMNASTIEKGEBOUW (1910) en twee SCHILDWACHTHUISJES (1893) met aan weerszijden ijzeren HEKKEN. De naam Johan Willem Frisokazerne is van recenter datum.

Hoewel Assen al sinds 1841 aan een detachement militairen onderdak bood werd de stad pas in 1881 officieel aangewezen als garnizoensstad waartoe zij twee bataljons van de infanterie kreeg toegewezen. Het terrein van de kazerne werd aangelegd op de daarvoor aangekochte voormalige 'Klapkampen' tussen de Witterstraat en de Vaart ZZ. Het eerste kazernegebouw, de 'Wilhelmina', kwam in 1893 gereed, de 'Emma' volgde in 1895 (1894 volgens de datumsteen). Toen in 1903 een derde bataljon naar Assen kwam werd het kazernecomplex in 1905 (1904 volgens gevelsteen) uitgebreid met de 'Hendrik'. Op het terrein werden tevens diverse bijgebouwen geplaatst, zoals een hospitaal, een bureel annex gymnastiekgebouw, een manege, officierswoningen etc., maar een groot deel daarvan is inmiddels gesloopt.

De drie grote kazernegebouwen zijn gebouwd als legeringsgebouwen in de stijl van de Hollandse neo-renaissance en zijn rijkelijk voorzien van natuurstenen details. De 'Wilhelmina' en de 'Emma' zijn identiek qua formaat, gevelopbouw en detaillering. Ook de 'Hendrik' komt in grote lijnen overeen met de twee andere kazernegebouwen, maar is kleiner. De hekken en de schildwachthuisjes zijn waarschijnlijk geplaatst in de bouwtijd van de 'Wilhelmina' (1893) en lopen voorlangs de genoemde legeringsgebouwen van het complex en behoren in alle opzichten tot het kazernecomplex. Het in bijpassende trant gebouwde bureel annex gymnastiekgebouw is omstreeks 1910 gebouwd, ligt zeer markant op de oorspronkelijke middenas van het kazerneterrein en neemt daarmee stedebouwkundig een belangrijke plaats in.

De 'EMMA' is opgetrokken vanuit een rechthoekige, langwerpige plattegrond met elk vier, loodrecht op de hoofdgebouwen staande dwarsvleugels aan de achterzijde. De gebouwen zijn voorzien van een verdieping onder met bouletpannen gedekte afgeknotte zadeldaken. De lange, 53-assige voorgevels met hardstenen plint zijn rijkelijk voorzien van gevelaccenten in natuursteen en rode verblendsteen en worden geleed door lisenen. De vensters op de begane grond zijn voorzien van hardstenen onderdorpels en zijn getoogd, evenals de bovenlichten van de niet originele deuren in deze bouwlaag (behalve die van de hoofdentree). De gevelopeningen op de verdieping zijn rechtgesloten en voorzien van zandstenen onderdorpels. De vensters en deuren op de begane grond staan onder segmentbogen, die van de verdieping onder strekken, alle met aanzet- en sluitstenen van Bentheimer zandsteen. Het symmetrische linker bouwdeel is opgetrokken in rode verblendsteen en voorzien van lisenen, die zijn geblokt op de begane grond. De drie traveeën brede middenpartij met tuitgevel en dwarskap heeft een zandstenen cordonlijst. De top is voorzien van klimmende segmentboogfriezen, zandstenen deklijsten en een tenant in de tuit, die wordt bekroond door een gebogen fronton. Het zoldervenster is een tweelingvenster met rondboog-bovenramen onder een liggende ellipsvormige overspanningsboog. De lisenen (met kroonlijst) aan weerszijden van de middenpartij worden bekroond door gebeeldhouwde schilddragende leeuwen, die ook voorkomen op de schouders van de andere topgevels.

De twee-assige geveldelen links en rechts van de tuitgevel hebben een bakstenen attiek met rondboog-fries. Op de hoeklisenen staan vierkante hoektorentjes met uitkragende kantelen van Bentheimer zandsteen en een invulling van baksteenmozaieken in de rondboog-spaarvelden. De gevel van het zeventien traveeen brede bakstenen bouwdeel rechts van het vorige is iets terugliggend met in het midden een hoger opgaande, smalle tuitgevel met dwarskap en een entree onder een balkon met rondboogbalustrade en hardstenen consoles. Op het balkon komt een porte brisée uit. Tussen de lisenen (als die van het linker bouwdeel) staan twee of drie vensters per bouwlaag. De zolderverdieping is voorzien van een rondboog-venster, de uitgemetselde rand van de geveltop heeft geprofileerde zandstenen deklijsten en de tuit wordt afgedekt met gebogen frontons. De twee traveeen brede gevelpartijen aan weerszijden van de tuitgevel zijn voorzien van een attiek als van het linker bouwdeel, de drie-assige geveldelen daar links en rechts van worden verlevendigd door diamantkoppen in terugliggende velden van rode verblendsteen. De lisenen aan weerszijden van de vijf traveeen brede middenpartij zijn hoger opgaand met een kussenvormige dekplaat. Het symmetrische centrale gedeelte van de façade is weer van rode verblendsteen en in grote lijnen vergelijkbaar met de linker gevelpartij. De middenpartij hiervan heeft een entree met nieuwe deur binnen een terugliggende omlijsting van rode zandsteen. Het hardstenen balkon wordt gedragen door pilasters en consoles van de zelfde steensoort. Op het balkon komt een brede, rechtgesloten gevelopening met porte brisée uit. Deze staat onder een kroonlijst en een rondboog met in de boogtrommel een zandstenen reliëf met het wapen van Nederland en het opschrift 'Emma kazerne'.

De omlijsting rondom de deuren en het reliëf is een op gecanneleerde pilasters staande profielboog met sluitsteen. De geveltop is enigszins vergelijkbaar met de top van de linker gevelpartij, maar heeft frontons aan alle vier tuitzijden met het jaartal 1893 vermeld in de voorste. De ronde gevelopening in het midden van de geveltop bevatte oorspronkelijk een klok. Dwars op de kap en er door heen lopen brandmuren met smeedijzeren windvanen op de tuiten. De gevelpartijen rechts van het midden zijn de gespiegelde versies van de gevelpartijen links ervan, met dit verschil dat het rechter geveldeel aan weerszijden van de topgevel slechts een in plaats van twee traveeen telt. De rechter kopgevel is symmetrisch met twee vensters per bouwlaag en in het midden een hoog opgaand, waarschijnlijk toegevoegd blind risaliet met rechte beëindiging. De vensters in de achtergevel zijn getoogd onder verblendstenen hanekammen op de begane grond en rechtgesloten onder eveneens verblendstenen strekken op de verdieping. Op de verdieping bevinden zich tevens enkele gietijzeren roosvensters. De geprofileerde gietijzeren dakgoten steunen op smeedijzeren beugels.

De achtergevel heeft een uitbouw tussen de twee rechter van de vier dwarsvleugels. De vier verdiepingloze vleugels onder zadeldak zijn voorzien van trasramen, rechtgesloten vensters met hardstenen onderdorpels onder verblendstenen strekken en rechthoekige, gietijzeren ontluchtingsroostertjes onder de gietijzeren, op beugels steunende dakgoten. De symmetrische kopgevels hebben uitkragende daklijsten met hangstijlen en zijn in de buitenste vleugels bovendien voorzien van een roosvenster. Elke kopgevel is voorzien van een recht- gesloten entree met hardstenen stoepje in een spaarveld met korfboog en aan weerszijden een spaarveld met verblendstenen segmentboog. De lange gevels zijn geleed door middel van lisenen met hardstenen kop, waartussen zes- en negen-ruits vensters zijn geplaatst. Tussen de tweede en de derde vleugel, die verder uit elkaar liggen dan de andere, bevond zich oorspronkelijk de overdekte binnenplaats, die was voorzien van een kapconstructie met ijzeren boogspanten. Geheel links aan de achtergevel staat een uitbouwtje met verdieping onder lessenaardak. Het is boven het trasraam van gepleisterde baksteen met schijnvoegen en heeft een vierkante hoekpinakel. De linker (oostelijke) kopgevel is een symmetrische tuitgevel met twee vensters per bouwlaag en hoeklisenen die zijn bekroond door uitgekraagde vierkante torentjes met zandstenen kantelen. De top is voorzien van geprofileerde deklijsten. In het midden van de gevel staat een risaliet die overgaat in de tuit, die is voorzien van een vierkante opgemetselde opbouw met boogfrontons.

bron: monumentenregister

Monument Number: 469332 Address of this Rijksmonument: n.v.t. bij Witterstraat 126 9400 AA Assen Relevant Database Website: [Web Link] Is This Rijksmonument open to the public ?: no Rate your Waymark: Date of registration: Not listed

Visit Instructions:

• The requirement for logging a visit will be at least, shoot and post one nice picture of the Waymarking point.
• Visits without a picture(s) of the WM will be deleted.
• A few words about your visit is highly appreciated.

Recent Visits/Logs:

There are no logs for this waymark yet.