Loc HSM 'DE AREND'
Posted by: 
Axel-F
N 52° 05.225 E 005° 07.902
31U E 646050 N 5772867
Replica of famous Dutch Locomotive at Railwaymuseum in Utrecht
Waymark Code: WMG0P2
Location: Zuid-Holland, Netherlands
Date Posted: 12/29/2012
Views: 29
'DE AREND' en 'DE SNELHEID' waren de eerste locomotieven in Nederland. Zij trokken de officiële openingstrein op 20 september 1839 tussen Amsterdam Willemspoort en Haarlem over de eerste spoorlijn in Nederland.
Opmerkelijk is dat de eerste treinen op cokes i.p.v. steenkool werden gestookt. De verbranding van cokes veroorzaakt vrijwel geen roet, wat prettig was voor de in een wit pak gestoken machinist en voor de passagiers in de merendeels open wagens. Hiervoor bouwde de HIJSM een eigen cokesoven in Amsterdam.
Minstens zo opmerkelijk was dat de spoorbreedte 2 meter bedroeg. In 1865 werd de eerste lijn van de HSM met normaalspoor (spoorwijdte 1435 mm) van Den Helder naar Alkmaar geopend. De versmalling van de spoorweg van Amsterdam naar Rotterdam kwam in 1866 gereed, maar toen was De Arend al gesloopt.
De locomotieven waren in Engeland bij Longridge & Co gebouwd, omdat de werkplaats van Stephenson was volgeboekt. De eerste machinisten kwamen ook mee uit Engeland.
'DE AREND' werd in 1857 buiten dienst gesteld. Omdat de HIJSM eigenlijk nog geen locomotieven kon missen en de spoorversmalling in zicht was, werd 'DE AREND' bij sloopbedrijf Nijkerk geruild tegen de 'VESUVIUS'. Deze machine was afkomstig van de Nederlansche Rhijn-Spoorwegmaatschappij. De originele 'DE AREND' werd vervolgens gesloopt.
In het kader van het festiviteiten van het 100-jarige bestaan van de Spoorwegen in Nederland werden in 1938 door de Centrale Werkplaats te Zwolle aan de hand van orginele tekeningen replica's van 'DE AREND' en van drie orginele rijtuigjes nagebouwd.
De nagebouwde locomotief weegt 7 ton zwaarder dan de oorspronkelijke, hetgeen gedeeltelijk veroorzaakt wordt door de dikkere ketelpaten en de zwaardere uitvoeing van sommige onderdelen. Zo werd bijvoorbeeld de zich onder de koperen dombekleding bevindende dom en domvoetsuk vervaardigd van de aanwezige dom van een 1B-locomotief serie NS 1300, waarvan de afmeitingen vrijwel met die van 'DE AREND' overeenkwamen.
Om de bediening van deze rijvaardige replica zo eenvoudig mogelijk te maken, werden tevens een injecteur en een gewone manometer gemonteerd.
Bij het Paleis voor Volksvlijt in Amsterdam werd een breedsporig ovaal neergelegd waarop de trein gedurende de feestelijkheden van 8 september tot 8 oktober zijn rondjes reed. I die periode werden 160.000 passagiers vervoerd, waarbij 'DE AREND' 3.000 km aflegde.
Nu wordt de trein op één rijtuig na tentoongesteld in Wereld 1 van het in 2004 vernieuwde spoorwegmuseum.
In 2009 werden bij de ZLSM in Simpelveld de vlambuizen vernieuwd, waarna in Utrecht de ketel werd gekeurd en in orde bevonden. Daarna werd de uitgeklede loc weer opgebouwd.
In principe wordt 'DE AREND' in het derde weekend van de maand opgestookt om heen en weer te rijden op het terrein van het Spoorwegmuseum. In 2008 is daartoe een breedspoortraject van ca 200 m lengte aangelegd. Omdat de locomotief weinig bescherming biedt aan het personeel, rijdt ze niet tijdens weekenden met regen of vorst.
Hoewel 'DE AREND' een replica is, wordt de locomotief beschouwd als een van de topstukken van het Spoorwegmuseum.
Specificaties:
Tractievorm Stoom
Fabrikant NS - Centrale Werkplaats te Zwolle
Type breedspoorlocomotief, serie: De Arend en De Leeuw
Fabrieksnummer 30
Bouwjaar 1938
Spoorwijdte 1950 mm
Standplaats Utrecht Maliebaan
Bedrijfswaardig Ja
Status NRR bo
Gewicht 19,3 ton
Lengte o/b 9,785 m
Asindeling 1A1 n2
Vermogen 120 PK (88,2 kW)
Max. snelheid 45 km/h
Tractiedetails stoomverdeling volgens Stephenson, binnenliggend drijfwerk
Oorspr.eigenaars(Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij - HSM) / NV Nederlandsche Spoorwegen (NS)
Locomotive Type: (required): Steam
Do you need to pay an entrance fee to view this locomotive? (required): Yes
If a fee is required what is the approximate cost for admittance? (optional):
€14,50 entrance fee to the museum.
How accessible is this locomotive display? (Required): Only touching is allowed.
If "other" what is the engine type? (optional): Not listed
|
Visit Instructions:Waymark creators for this category are encouraged to create a visit verification question for visitors. See individual waymarks for specific logging criteria.
Photos of visits are encouraged but not required for this category.