Aan de Oukoopsedijk doemt schijnbaar uit het niets ineens dit bijzondere toegangshek op.
Wie achter dit hek een statig landhuis verwacht wordt telleurgesteld er staat een vrij simpel landelijk boerderijhuis.
De geschiedenis van deze plek en het hek zijn echter wel bijzonder te noemen.
"Twee bakstenen hekpijlers met hardstenen dekplaten, waarop in hout gesneden en gepolychromeerde Lodewijk XV-SIERBEKRONINGEN, verbonden door een eveneens in hout gesneden en gepolychromeerd wapen met kroon en leeuwen, omgeven door Lodewijk XV-LOFWERK. Opschriften: "quam parva mulli cedo" en "wiltenburg"."
(
visit link)
"Aan de Oukoopsedijk 8 staat de oude boerderij Wiltenburg. Het opvallendste element aan deze boerderij, die zelf niet bijzonder oud is, is het aan de weg gelegen inrijhek, bestaande uit twee stenen pilaren met daarboven een gebeeldhouwd wapen. Het wapen stelt een gouden lelie op een blauw veld voor, het wordt gedragen door twee leeuwen en gedekt met een kroon. Eronder staan de Latijnse wapenspreuk “Quam parva, nulli cedo” (“al ben ik klein, ik wijk voor niets”) en de naam “Wiltenburg”. Dit inrijhek heeft de status van Rijksmonument en herinnert aan de geschiedenis van de dubieuze hoge heerlijkheid van Wiltenburg.
In 1637 is er sprake van een stuk land ter grootte van 2 morgen (ongeveer 1,7 ha) met de naam “Wiltenburg”. Het was oorspronkelijk eigendom van de burggrafelijke familie De Merode van Montfoort. Deze verkocht het land in 1661 aan Jacob de Vrije, wiens nazaten er een “herenhuyzinge” met boerderij en andere opstallen lieten bouwen. Het herenhuis diende als zomerverblijf voor de familie De Vrije, die in Gouda woonde.
In 1736 kocht Samuel van Velthuijsen Wiltenburg om het in 1753 te verkopen aan zijn schoonzoon Jan Cordelois jr. Deze Rotterdamse patricier noemde zich “Vrijheer van Wiltenburg” en bombardeerde zijn herenhuis, de boerderij en het bijbehorende land op zeer dubieuze gronden tot een eigen “hoge heerlijkheid”, waar hij zelf een schout benoemde, recht liet spreken en huwelijken liet sluiten. Er werd een gerechtsboek aangelegd, waarin ook verkopen en testamenten geregistreerd werden voor schout en schepenen van Wiltenburg.
Dat rechtboek is in de 19e eeuw verdwenen, maar het was er nog in 1821. Dat blijkt uit een uitgebreid rapport, dat in dat jaar is gemaakt door het ministerie van Justitie naar aanleiding van een conflict met Willem Butter, die op dat moment eigenaar en bewoner van Wiltenburg was. Butter vond dat hij op grond van het verleden van de hoge heerlijkheid vrijstelling van belasting moest krijgen en een onafhankelijk vrijstaatje Wiltenburg kon vormen. De basis voor dit alles was een aantal documenten, in een kistje. Dat kistje was, aldus Butter, helaas zoekgeraakt. De zaak eindigde in een nederlaag voor Butter: zijn vermeende rechten werden niet erkend.
Nog altijd vragen lokale historici zich af waar het kistje van Butter en de oude gerechtsboeken van Wiltenburg gebleven zijn. Deze stukken zouden meer licht kunnen werpen op de raadselachtige geschiedenis van deze hoge heerlijkheid.
Archieven
Oud-rechterlijk archief van Sluipwijk 1612-1811 (R058), met name de transportregisters, inv.nrs. 6-18;
Archief van het Ministerie van Justitie, berustend in het Nationaal Archief (archiefnr 2.04.01), inv.nrs. 101 (Memorie) en 389 (dossier 151).
Literatuur
G.A.F. Maatje, Wiltenburg, een omstreden heerlijkheid 1637-1825 (Reeuwijk, 1996)."
(
visit link)
Eng
This special entrance gate suddenly appears on the Oukoopsedijk, seemingly out of nowhere.
Whoever expects a stately country house behind this fence will be disappointed, there is a fairly simple rural farm house.
However, the history of this place and the fence are special.
"Two brick gate pillars with hard stone cover plates, on which Louis XV CORRECTION in wood and polychrome, connected by a coat of arms also carved and polychrome with crown and lions, surrounded by Louis XV-LOFWERK. Inscriptions: "quam parva mulli cedo" and "Wiltenburg"."
(
visit link)
"The old Wiltenburg farm is located at Oukoopsedijk 8. The most striking element of this farm, which itself is not particularly old, is the entrance gate located on the road, consisting of two stone pillars surmounted by a carved weapon. The weapon represents a golden lily. on a blue field in front, it is carried by two lions and covered with a crown.Below are the Latin motto “Quam parva, nulli cedo” (“Although I am small, I yield to nothing”) and the name “Wiltenburg”. This entrance gate has the status of a national monument and is a reminder of the history of the dubious high lordship of Wiltenburg.
In 1637 there is talk of a piece of land the size of 2 morgen (about 1.7 ha) with the name “Wiltenburg”. It originally belonged to the Viscount De Merode van Montfoort family. He sold the land in 1661 to Jacob de Vrije, whose descendants had a "herenhuyzinge" built with a farm and other buildings. The mansion served as a summer residence for the De Vrije family, who lived in Gouda.
In 1736, Samuel van Velthuijsen bought Wiltenburg to sell it to his son-in-law Jan Cordelois Jr. in 1753. This Rotterdam patrician called himself “Vrijheer van Wiltenburg” and bombed his mansion, the farm and the accompanying land on very dubious grounds into a private “high glory”, where he himself appointed a bailiff, had judged and married. A court book was drawn up, in which sales and wills were also registered for the sheriff and aldermen of Wiltenburg.
That law book disappeared in the 19th century, but it was still there in 1821. This is apparent from an extensive report made in that year by the Ministry of Justice following a conflict with Willem Butter, who at that time owned and operated resident of Wiltenburg. Butter thought that on the basis of the past of the high lordship he should be exempt from tax and that he could form an independent free state of Wiltenburg. The basis for all this was a number of documents, in a box. Unfortunately, according to Butter, that box had been lost. The case ended in defeat for Butter: his alleged rights were not recognised.
Local historians still wonder where Butter's casket and the old Wiltenburg court books have gone. These pieces might shed more light on the enigmatic history of this high glory.
Archives
Former judicial archive of Sluipwijk 1612-1811 (R058), especially the transport registers, inv.nrs. 6-18;
Archives of the Ministry of Justice, held in the National Archives (archive no. 2.04.01), inv.nrs. 101 (Memory) and 389 (File 151).
Literature
G.A.F. Maatje, Wiltenburg, a controversial seigniory 1637-1825 (Reeuwijk, 1996)."
(
visit link) Heerlijkheid-en-boerderij-wiltenburg/