'Zo heel vaak zie je ze niet, maar veel wetenschapsmusea hebben er wel een staan, en ook bijvoorbeeld pretpark de Julianatoren in Apeldoorn: een kogelfontein, een granieten bol die lijkt te drijven op een dun laagje water, dat met kracht van onder in een perfect ronde kom gespoten wordt. Langs de randen van de kom sijpelt het water naar buiten. Ook kinderen kunnen zo’n bol gemakkelijk aan het wentelen brengen, en hij blijft daarna nog minuten lang doordraaien.
Maar hoe werken ze? Hoe kan het dat honderden kilo’s graniet soepeltjes draaien op zo’n iel laagje water, dat bovendien ook nog gemakkelijk weg kan stromen?
Op internet kun je er weinig over vinden behalve een verwijzing naar de wet van Archimedes.
Die vraag stelde een natuurkundige, Kovan der Weele, die in zijn Griekse woonplaats Patras tegen een kogelfontein aanliep, aan een andere natuurkundige, Jacco Snoeijer van de Universiteit Twente, specialist in vloeistoflagen, druppels en stromingen. En die vraag leidde tot een artikel in het vakblad voor natuurkunde educatie American Journal of Physics (november2014), waarin het raadsel van het drijvende graniet voor eens en voor altijd opgelost wordt.'
De rest van het artikel in NRC vind je hier:
(
visit link)
Eng
'You don't see them very often, but many science museums do have one, and also, for example, the Julianatoren amusement park in Apeldoorn: a ball fountain, a granite sphere that seems to float on a thin layer of water, which is forced from below into a perfectly round bowl is sprayed. The water seeps out along the edges of the bowl. Even children can easily make such a sphere rotate, and it continues to rotate for minutes afterwards.
But how do they work? How is it possible that hundreds of kilograms of granite rotate smoothly on such a thin layer of water, which can also easily flow away?
On the internet you can find little about it except a reference to Archimedes' law.
A physicist, Kovan der Weele, who ran into a bullet fountain in his Greek hometown of Patras, asked this question to another physicist, Jacco Snoeijer of the University of Twente, who specializes in liquid layers, drops and currents. And that question led to an article in the journal for physics education American Journal of Physics (November 2014), in which the riddle of the floating granite is solved once and for all.'
The rest of the article in NRC can be found here: (sorry it's in dutch)
(
visit link)