Het orgel van Johann Heinrich Hartmann Bätz (1768) in Woerden
Pas in 1766 kreeg de Utrechtse orgelbouwer J.H.H. Bätz (1709-1770) de opdracht om een nieuw orgel te bouwen. Dit instrument werd op 5 mei 1768 in gebruik genomen. Johann Heinrich Hartmann Bätz werd geboren in 1709 in Frankenroda in Saksen. Hoewel er niets over bekend is, is het zeer goed mogelijk dat hij Johann Sebastian zelf heeft horen spelen. Wellicht heeft hij hem zelf ook ontmoet. Hij bracht de eerste 24 jaar van zijn leven immers gelijktijdig met Bach in dezelfde streek door. In 1733 vestigde hij zich in Nederland. Eerst was hij meesterknecht van Christian Müller. In die periode heeft hij meegewerkt aan de bouw van het beroemde Müller-orgel in de Sint Bavokerk te Haarlem. Vanaf 1739 was hij zelfstandig orgelbouwer te Utrecht. De eerste tijd verzorgde hij voornamelijk het onderhoud van diverse orgels, zoals het orgel van de Domkerk, Jacobikerk en Nicolaïkerk te Utrecht. Hij bouwde zestien orgels. Twaalf van deze instrumenten bleven min of meer in de originele staat bewaard.
Onder het Rugwerk van het J.H.H. Bätz-orgel is, in een prachtig gesneden cartouche, de volgende Latijnse tekst aangebracht:
Duobus organis quibus ornatum antea hoc templum erat hostilli igne combustis ao MDCLXXII novum organum construi decreverunt et locaverund nibblissimi hujus urbis magistratus ao MDCCLVI cujus operis fabricatio sub amplissimorum consulum auspici coepta ao MDCCLXVII et consummata fuit MDCCLXVIII ( vertaling Nadat de beide orgels waarmee deze kerk eertijds versierd was in 1672 door vijandelijk vuur waren verbrand, hebben de Edele Magistraten van deze stad in 1766 besloten een nieuw orgel te bouwen en te plaatsen. De vervaardiging van het werk is onder toezicht van deskundigen in 1767 begonnen en voltooid in 1768.)
We zien aan dit instrument veel uitbundig snij- en beeldhouwwerk in rococo-stijl, gemaakt door de beeldsnijder Johannes Schaddé uit Leiden. Op de borstwering zijn meerdere muziekinstrumenten aangebracht, aan de linkerzijde een gitaar, aan de rechterzijde een viool. De middentoren van het hoofdwerk wordt bekroond met een beeld van de harpspelende Koning David, op het rugwerk zien we het stadswapen van Woerden. Op de overige torens staan musicerende putti.
Het orgel in Woerden is het laatste instrument van J.H.H. Bätz dat bewaard is gebleven. Bätz overleed op 13 december 1770, kort na de voltooiing van het orgel in de Sint Lievensmonsterkerk te Zierikzee, een week voor de ingebruikname op 20 december 1770. Het orgel had 56 sprekende registers, met in totaal 3108 orgelpijpen.
bron (
visit link)
--------------
The organ by Johann Heinrich Hartmann Bätz (1768) in Woerden
It was not until 1766 that Utrecht organ builder J.H.H. Bätz (1709-1770) was commissioned to build a new organ. This instrument was inaugurated on 5 May 1768. Johann Heinrich Hartmann Bätz was born in 1709 in Frankenroda in Saxony. Although nothing is known about it, it is very possible that he heard Johann Sebastian play himself. Perhaps he also met him himself. After all, he spent the first 24 years of his life in the same region at the same time as Bach. In 1733, he settled in the Netherlands. First, he was master's servant to Christian Müller. During this period, he helped build the famous Müller organ in the St Bavo church in Haarlem. From 1739, he was an independent organ builder in Utrecht. At first, he mainly took care of the maintenance of various organs, such as the organ of the Domkerk, Jacobikerk and Nicolaïkerk in Utrecht. He built sixteen organs. Twelve of these instruments were preserved more or less in their original state.
Under the Rugwerk of the J.H.H. Bätz organ, in a beautifully carved cartouche, the following Latin text is inscribed:
Duobus organis quibus ornatum antea hoc templum erat hostilli igne combustis ao MDCLXXII novum organum construi decreverunt et locaverund nibblissimi hujus urbis magistratus ao MDCCLVI cujus operis fabricatio sub amplissimorum consulum auspici coepta ao MDCCLXVII et consummata fuit MDCCLXVIII ( translation After the two organs with which this church was formerly decorated had been burnt by enemy fire in 1672, the Noble Magistrates of this city decided to build and install a new organ in 1766. The work was begun under the supervision of experts in 1767 and completed in 1768).
We see on this instrument much exuberant carving and sculpture in Rococo style, made by the sculptor Johannes Schaddé of Leiden. On the parapet are several musical instruments, on the left a guitar, on the right a violin. The middle tower of the main work is crowned with a statue of the harp-playing King David, on the rugwerk we see the city arms of Woerden. On the other towers are music-making putti.
The organ in Woerden is the last surviving instrument by J.H.H. Bätz. Bätz died on 13 December 1770, shortly after the completion of the organ in the Sint Lievensmonsterkerk in Zierikzee, a week before it was inaugurated on 20 December 1770. The organ had 56 speaking stops, with a total of 3108 organ pipes.
source (
visit link)
Translated with www.DeepL.com/Translator (free version)