Het waterschap Broek c.a. onder IJsselstein werd eertijds door twee molens bemalen. Problemen rond de afwatering deden de ingelanden in 1589 besluiten een derde molen te bouwen, naar een ontwerp van de zeer vermaarde Simon Stevin. Deze zogenaamde Hoekse molen – een verwijzing naar de Knollemanshoek – sloeg het water op de Hollandsche IJssel uit via een molenvliet, die langs de Heeswijkse Zijdeweg werd gegraven. De Hoekse molen werd in 1656 totaal vernieuwd en in 1774 werd de molen verhoogd. Het grote probleem was namelijk dat de Hollandse IJssel verlandde, waardoor het voor de voor de molen steeds moeilijker werd het water uit te malen. In 1774 moest worden vastgesteld dat het malen zelfs onmogelijk was geworden omdat het IJsselwater twee voet boven het peil van de molen stond. Door de genoemde verhoging van de molen, moest deze het water 15 duim hoger op kunnen brengen.
Op 17 juli 1801 is de watermolen aan de vliet bij de Knollemanshoek door blikseminslag tot de grond toe afgebrand. Er bleef niets over behalve enig zwaar ijzerwerk dat nog kon worden geborgen. Het waterschapsbestuur besloot molenmaker Van Zijll opdracht te geven tot het maken van een bestek voor een achtkante molen. Het molentype van de achtkante bovenkruier werd beter in staat geacht om de polder te kunnen bemalen. Nadat de ingelanden gerustgesteld waren dat een achtkante molen niet veel meer zou gaan kosten dan een wipmolen zoals die er voorheen stond, kon in de herbergen De Ridder Sint-Joris en De Klok te IJsselstein tot aanbesteding worden overgegaan. Hierbij kwam Jacob Fluit als laagste inschrijver uit de bus. Aan hem werd het werk gegund voor de aanneemsom van 15.800 gulden. De eerste steen werd gelegd op 10 december 1801 door A. van den Hoogen.
Enige wetenswaardigheden uit de geschiedenis van de Hoekse molen: in 1860 werd de molen door onweer ernstig beschadigd; in 1897 is er een geschil over een schuur die tegen de zin van het waterschapsbestuur bij de molen staat en in 1908 is er door grove nalatigheid een nieuwe roede uit de molen gevallen.
Op 16 november 1923 besloot een meerderheid van de stemgerechtigde ingelanden over te gaan tot het oprichten van een elektrisch gemaal voor het waterschap Broek, Lage Biezen en Neder-Oudland. Op dat moment was een van de drie molens van de getrapte bemaling van het waterschap in erg slechte staat. Hier nieuwe plan, ontworpen door de ingenieurs W.C. en K. de Wit te Amsterdam, voorzag in het plaatsen van het elektrisch gemaal op de plaats van de Hoekse molen. Het gemaal werd geplaatst op de stenen onderbouw van de molen en kreeg dus ook een achtkantige vorm. De sloop en bouwwerkzaamheden werden uitgevoerd door Evert de Graaf uit IJsselstein voor de som van 7985 gulden. De levering van het pompgedeelte was voor 8200 gulden opgedragen aan machinefabriek Hoogelande te Utrecht en de levering en installatie van de elektromotoren aan het Sneeker Landbouwhuis te Sneek voor 4854 gulden. De molenaar van de Hoekse molen, Teunis Timmer, werd per 1 november 1924 benoemd tot machinist van het nieuwe gemaal.
In het kader van de ruilverkaveling Lopikerwaard verloor het gemaal in 1984 zijn functie en werd het door waterschap De Lopikerwaard – waarin het voormalige waterschap Broek c.a. inmiddels was opgegaan – verkocht aan de Landinrichtingsdienst. Het gemaal werd tot op de fundering afgebroken.
bron (
visit link)
------------------
The Broek c.a. water board under IJsselstein was formerly drained by two mills. In 1589, drainage problems made the local residents decide to build a third mill, based on a design by the highly renowned Simon Stevin. This so-called Hoekse molen - a reference to Knollemanshoek - drained the water on the Hollandsche IJssel via a millvliet, which was dug along the Heeswijkse Zijdeweg. The Hoekse mill was totally renovated in 1656 and in 1774 it was raised. This was because the major problem was that the Hollandse IJssel was silting up, making it increasingly difficult for the mill to grind out the water. In 1774, it had to be established that grinding had even become impossible because the IJssel water was two feet above the mill's level. With the said raising of the mill, it had to be able to raise the water 15 inches higher.
On 17 July 1801, the water mill on the vliet near Knollemanshoek was burnt to the ground by lightning. Nothing remained except some heavy ironwork that could still be salvaged. The water board decided to commission mill builder Van Zijll to make specifications for an octagonal mill. The mill type of the octagonal windmill was considered more capable of pumping the polder. After the members of the community were reassured that an octagonal mill would not cost much more than a hollow post mill as it stood before, the tendering process could begin in the inns De Ridder Sint-Joris and De Klok in IJsselstein. Jacob Fluit emerged as the lowest bidder. He was awarded the work for the contract price of 15,800 guilders. The foundation stone was laid on 10 December 1801 by A. van den Hoogen.
Some interesting facts from the history of the Hoekse molen: in 1860, the mill was severely damaged by thunderstorms; in 1897, there was a dispute over a barn that stood next to the mill against the wishes of the water board; and in 1908, a new rod fell out of the mill due to gross negligence.
On 16 November 1923, a majority of the voting members decided to proceed with the erection of an electric pumping station for the Broek, Lage Biezen and Neder-Oudland water board. At that time, one of the three mills of the water board's stepped drainage system was in very poor condition. Here new plan, designed by the engineers W.C. and K. de Wit of Amsterdam, provided for placing the electric pumping station on the site of the Hoekse mill. The pumping station was placed on the stone substructure of the mill and was thus also given an octagonal shape. The demolition and construction work was carried out by Evert de Graaf from IJsselstein for the sum of 7985 guilders. The delivery of the pump section was contracted to machine factory Hoogelande in Utrecht for 8200 guilders and the delivery and installation of the electric motors to the Sneeker Landbouwhuis in Sneek for 4854 guilders. The miller of the Hoekse molen, Teunis Timmer, was appointed machinist of the new pumping station from 1 November 1924.
As part of the Lopikerwaard land consolidation project, the pumping station lost its function in 1984 and was sold by the Lopikerwaard water board - into which the former Broek c.a. water board had meanwhile been absorbed - to the Landinrichtingsdienst. The pumping station was demolished down to its foundations.
source (
visit link)
Translated with www.DeepL.com/Translator (free version)