Outdoor Altar near "Kroezeboom" - Fleringen - the Netherlands
Posted by: 
eilers1
N 52° 23.267 E 006° 47.820
32U E 350082 N 5806453
This outdoor altar was built in 1944. It's a replacement for the little chapel which was built here in 1909. It is still used for pilgrimages. Next to the altar is the "Kroezeboom", an oak which is at least 500 years old.
Waymark Code: WMP5FP
Location: Overijssel, Netherlands
Date Posted: 07/05/2015
Views: 22
Kapellen bij de Kroezeboom
Tot in de 17e eeuw stond bij de Kroezeboom op de Fleringer Es een veldkapelletje. Het is onbekend welke heilige hier werd vereerd. De plek met de boom bleef ook na de sloop van de kapel een heilige plaats voor katholieken uit de omgeving, die er tot circa 1730 de mis bijwoonden.
In 1909 bouwde men een nieuwe kapel bij de boom die was gewijd aan het H. Hart van Christus (zie oude zwartwitfoto's).
In 1944 werd deze veldkapel vervangen door een nieuwe kapel met rustaltaar (het huidige altaar). De nieuwe kapel zou aanvankelijk ontworpen worden door de Almelose architect Jan Jans, de regionale specialist op het terrein van de landelijke bouwkunst. Omdat Jans echter niet katholiek was, werd de opdracht in 1943 aan de Bossche architect Hendrik W. Valk gegund.
Het open gebouwtje is opgetrokken van hout en voorzien van lage muren in vakwerkstijl. Aan de voorzijde van het altaar is onder het jaartal 1944 een vis met broodkorf afgebeeld. Op het tafelvlak is een vierkante uitholling van enkele centimeters diep uitgebeiteld waarin de altaarsteen kan worden aangebracht als in de kapel een eucharistieviering wordt gehouden. De altaarsteen wordt bewaard op de pastorie van de Pancratiusparochie te Tubbergen.
Verering van het geloof bij de Kroezeboom
In een 17e-eeuwse bron wordt de kapel van Fleringen, het 'hilligen huesken', in één adem met de bedevaartkapel van Enter genoemd. De kapel, die in de loop van de 17e eeuw is afgebroken, stond in de buurt van de Kroezeboom. Ondanks de afbraak bleef het kerkvolk de plaats bezoeken en werden er bij de boom erediensten gehouden. Het is, zoals gezegd, niet bekend welke heilige in de kapel werd vereerd.
Priesters van over de grens kwamen naar de Kroezeboom om, vóórdat de zon opkwam, in het geheim eucharistievieringen te houden. De rondtrekkende priester Henricus Smithuis wordt steeds met de katholieke bijeenkomsten bij de Kroezeboom in verband gebracht. De wagen waarop het altaar en de priester naar de plaats van de Kroezeboom werden vervoerd, diende als preekstoel. Katholieken uit onder andere Tubbergen trokken naar de Kroezeboom. Rond 1730 zou aan de bijeenkomsten van de katholieken bij de Kroezeboom een einde zijn gekomen.
Bij de viering op 15 juli 1909 van het eeuwfeest van de teruggave van de Pancratiuskerk trokken de katholieken van Tubbergen na de eucharistieviering in processie naar de Kroezeboom waar een mis werd opgedragen door pater Von Bönninghausen s.j. De gezangen werden verzorgd door het St. Pancratiuskoor.
In 1916 werd, na een lang juridisch gevecht over de nalatenschap van Lodi E.F.J. baron von Bönninghausen (1828-1910) en diens weduwe J.Th.F. Charlotte van Meyden (1824-1907), notarieel bepaald dat de Kroezeboom en een stuk grond met een straal van 20 meter, gemeten uit het hart van de boom, geschonken werd aan de St. Pancratiusparochie te Tubbergen. Gesprekken en onderhandelingen hierover waren al in 1909 begonnen.
Tot aan de Tweede Wereldoorlog droeg men ieder jaar in de zomer een mis op bij de Kroezeboom. De gelovigen gingen dan te voet vanaf de Pancratiuskerk van Tubbergen onder begeleiding van het muziekkorps naar het kasteel Herinckhave waar vele anderen zich bij de stoet aansloten om vervolgens samen verder te gaan naar de Kroezeboom.
Op 20 december 1970, de vierde zondag van de advent, werd op instigatie van de zgn. 'Groep Kroezeboom', een onafhankelijke groep katholieken die bezorgd waren om de achteruitgang van het katholieke geloof, een stille tocht gehouden naar de veldkapel bij de Kroezeboom. Aan de tocht, waaraan een korte gebedsdienst vooraf ging, namen enkele honderden belangstellenden deel uit Fleringen en omgeving, begeleid door een aantal jongeren met fakkels. Deken H.J.B. Mulders droeg het Allerheiligste in de processie mee. Tijdens het lopen klonk vanaf de putten bij boerderijen in de omgeving het geluid van midwinterhoorns. Aangekomen bij de Kroezeboom werd een dienst gehouden. Er werden advents- en kerstliederen gezongen met het Tubbergens mannenkoor en vier koperblazers. Kapelaan Rigter hield een preek en besloot deze als volgt: 'Katholieken van Twente; staar u niet langer blind op dingen die fout gaan in de kerk en in de wereld. De vleze Christus is hier, en in ons midden'. Het gevaar zou niet van buiten komen, maar de kracht van het geloof zou in de eigen gelederen ernstig zijn aangetast. Speciaal het geloof in de 'waarachtige tegenwoordigheid van Christus in de eucharistie' zou ernstig hebben geleden.
Dankzij dit initiatief werd de locatie voor het eerst in haar geschiedenis het doelwit van tochten met een religieuze intentie en een regionaal karakter die met enig recht 'bedevaarten' mogen worden genoemd, al ontbreekt een duidelijk cultusobject.
Het initiatief werd vervolgens overgenomen door kapelaan Rigter van de St. Lambertusparochie te Hengelo en de Twentse afdeling van de Amsterdamse Stille Omgang. Ook de geestelijkheid en de jeugdorganisaties uit Tubbergen wilden aan dit initiatief graag hun medewerking verlenen.
Tegenstanders van de processie naar de Kroezeboom waren pastoor W.P.A. van Koeverden en kapelaan G.A. Hoitink van Albergen, belast met de zielzorg in Fleringen en Albergen. Vanaf de preekstoel gaven beide geestelijken in een verklaring aan de gelovigen aan waarom zij zich wensten te distantiëren van het initiatief om deze tocht naar de Kroezeboom te houden. De gelovigen konden in de kerk een stencil vinden met de verklaring van de beide priesters. De controverse werd in de regionale kranten nogal breed uitgemeten. Als voornaamste bezwaar tegen de tocht voerden de beide geestelijken aan dat in Nederland nog steeds een processieverbod van kracht was. Bovendien was de wintertijd niet de tijd om een Sacramentsprocessie te houden. De organisatoren van de stille tocht spraken daarop af dat de geestelijken die wel aan de processie deelnamen geen kerkelijke gewaden zouden dragen binnen het publieke domein.
Sinds een tiental jaren is de Kroezeboom ter afsluiting van de vredesweek tijdens het derde weekend van september een van de verzamelpunten voor de deelnemers aan de vredesfietstochten. Aanvankelijk kwamen de fietsers samen in het openluchttheater van Hertme. In 1985 besloten de vredesgangers uit de regio Tubbergen echter om persoonlijke redenen niet meer aan de festiviteiten in Hertme deel te nemen. In 1986 namen een zestal jongeren uit de regio Tubbergen het initiatief om de vredesweek voortaan op eigen wijze af te sluiten. Essentieel onderdeel van dat initiatief waren de oecumenische samenkomsten bij de Kroezeboom.
In de jaren negentig van de 20e eeuw werden de gebedsdiensten verschoven naar vredeszondag. De parochie van O.L. Vrouw van Altijddurende Bijstand uit Almelo gaat in de vredesweek 'op bedevaart' naar de Kroezenboom.
(Informatie afkomstig uit "Databank bedevaarten, auteur Jeroen van der Ven")
Material(s): Sandstone, bricks, wood and roofing tiles
Associated Religion or Church: Roman Catholic
Parking Coordinates: N 52° 23.267 W 006° 47.820
Website: Not listed
|
Visit Instructions:
Include an original photo of the Outdoor Altar with your visit log.