"De Van Lennepsmolen is een Nederlandse bovenslagwatermolen in Velp, gemeente Rheden. In 1924 werd de gemeente Rheden de eigenaar van de molen, die sindsdien als historisch monument te boek staat. In 1961 werd de molen grotendeels door een brand verwoest, maar in 1967 was de molen weer gerestaureerd. In 1982 werd de molen verkocht aan een particulier. Deze werd ook de eigenaar van het restaurant en zalencentrum "De Gildebroeders". In 1993 werd de watermolen wederom getroffen door brand. De molen werd snel hersteld en is sinds 1994 weer open als restaurant."
(
visit link)
"Reeds in 1391 stond op deze plaats een watermolen. De molen heeft zijn naam van de familie Van Lennep, die in de 15de eeuw, tesamen met een aantal stukken land als Stichts leen, in handen was van het geslacht Van Lennep. Dit geslacht was sinds 1535 ook bezitter van het kasteel Biljoen onder Velp.
De werking van de molen
Het eerste dat buiten opvalt is natuurlijk het grote, constant draaiende houten waterrad met een diameter van 2,40 m. De schoepen zijn 1.40 m breed. Het is een bovenslag molen, d.w.z. het water van de beek loopt over het waterrad heen en drijft het zo aan. De wateras loopt door een gat in de muur naar binnen waar het waterwiel (ook onderwiel genoemd} op dezelfde as gemonteerd is.
Binnen in de molen ziet u de twee houten maalstoelen, die op een verdieping – de maalzolder – rusten. Elke maalstoel bevat twee maalstenen: de ligger, die vast op de vloer ligt en daarboven de loper, die door waterkracht kan worden rond gedraaid. Tussen de stenen wordt het graan (zoals tarwe) tot meel gemalen, waarna het via de schuine meelbak aan de voorzijde in een meelzak terecht komt.
De molenaar kan de afstand tussen ligger en loper nauwkeurig afstellen met de verticale lichtstok links van de meelbak en de lichtboom erboven (waar een leren riem overheen zit). Hierdoor kan het meel grover of fijner gemalen worden. De maalstenen zijn van beton, met stukjes zeer harde kwartsjet in het maalvlak. De loper draait ca. 8 maal zo snel rond als de wateras. Eén maalstoel kan ca. 200 kg meel per uur malen.
Boven de maatstoel is het trechtervormige kaar, dat ca. 50 kg tarwe kan bevatten. Hier vandaan loopt het graan in de schuddebak onder het kaar. Deze wordt door de klapspaan – die tegen de vierkante as rust – in beweging gebracht. De loper wordt door het verticale steenspil aangedreven.
Nu staat het steenspil echter niet recht overeind, waardoor het bovenrondsel boven aan het steenspil niet meegenomen wordt door het spoorwiel. Dit grote kamwiel (tandwiel) zit aan het koningsspil midden tussen de twee maalstoelen. Onder de vloer is te zien hoe het onderste kamwiel kan worden aangedreven door de wateras.
Voorbij de rechter maalstoel zit tegen de muur een verticaal gaffelwiel met een dik touw, de gaffelreep, er omheen. Eigenlijk hoort het gaffelwiel een verdieping hoger te zitten, maar dan had u het niet kunnen zien.
Om de houten as zit een dunner luitouw waarmee de zware graanzakken omhoog gehesen konden worden, óf naar de maalzolder, óf naar het magazijn daar boven. De graanzak wordt vastgehouden door het muldertje, een stukje hout met twee gaten waar het luitouw doorheen steekt.
Tussen de linker maalstoel en de trap staat de steenkraan. Hiermee kan de molenaar de loper ophijsen en omkeren als de groeven in het werkvlak gebild (bijgewerkt) moeten worden.
(
visit link)
Eng
"The Van Lennepsmolen is a Dutch overshot water mill in Velp, municipality of Rheden. In 1924, the municipality of Rheden became the owner of the mill, which has since been listed as a historic monument. In 1961, the mill was largely destroyed by a fire, but in 1967 it was the mill was restored again. In 1982, the mill was sold to a private individual. He also became the owner of the restaurant and conference center "De Gildebroeders". In 1993, the water mill was again hit by fire. The mill was quickly repaired and has been since 1994 again open as a restaurant."
(
visit link)
"Already in 1391 there was a water mill on this site. The mill takes its name from the Van Lennep family, which in the 15th century, together with a number of pieces of land as a Stichts fief, was owned by the Van Lennep family. Since 1535 this family also owned the castle Biljoen under Velp.
The operation of the mill
The first thing you notice outside is of course the large, constantly rotating wooden water wheel with a diameter of 2.40 m. The blades are 1.40 m wide. It is an overshot mill, i.e. the water of the stream runs over the water wheel and drives it. The water shaft runs through a hole in the wall where the water wheel (also called lower wheel) is mounted on the same shaft.
Inside the mill you can see the two wooden grinding chairs, which rest on a floor - the grinding loft. Each grinding seat contains two grinding stones: the girder, which rests firmly on the floor, and above it the runner, which can be turned by water power. The grain (such as wheat) is ground into flour between the stones, after which it ends up in a flour bag via the sloping flour bin at the front.
The miller can fine-tune the distance between girder and runner with the vertical light stick to the left of the flour bin and the light beam above (which has a leather strap over it). This allows the flour to be ground coarser or finer. The grinding stones are made of concrete, with pieces of very hard quartz jet in the grinding surface. The runner rotates about 8 times as fast as the water axis. One grinding chair can grind approx. 200 kg of flour per hour.
Above the measuring chair is the funnel-shaped card, which can hold about 50 kg of wheat. From here the grain runs into the shaker box under the card. This is set in motion by the folding paddle, which rests against the square shaft. The runner is driven by the vertical stone spindle.
Now, however, the stone spindle is not upright, so that the upper pinion at the top of the stone spindle is not carried along by the railway wheel. This large cog wheel (gear) is located on the king spindle in the middle between the two grinding seats. Under the floor you can see how the lower cam wheel can be driven by the water shaft.
Beyond the right grinding chair, there is a vertical gaff wheel against the wall with a thick rope, the gaff bar, around it. Actually, the gaff wheel should be one floor higher, but then you wouldn't be able to see it.
Around the wooden axle is a thinner lumber rope with which the heavy grain sacks could be hoisted up, either to the grinding loft or to the warehouse above. The grain sack is held in place by the mulder, a piece of wood with two holes through which the slat rope protrudes.
Between the left grinding chair and the stairs is the stone crane. This allows the miller to raise and reverse the runner when the grooves in the work face need to be leveled (updated).
(
visit link)