Rd meetpunt 380322 -01, -12 - Schoonrewoerd
Posted by: Groundspeak Premium Member Becktracker
N 51° 55.236 E 005° 06.978
31U E 645534 N 5754323
The church tower of the Reformed Church of Schoonrewoerd is a RD-point.
Waymark Code: WM17EQA
Location: Utrecht, Netherlands
Date Posted: 02/08/2023
Published By:Groundspeak Regular Member Prof. Y. Lupardi
Views: 0
Download this waymark:
.GPX File
.LOC File
.KML File (Google Earth)

NL De stang boven de makelaar van de toren van de Hervormde Kerk te Schoonrewoerd is een hoofdmeetpunt van het RD-systeem. Ik heb hier ook de bout van het punt -12 gevonden in de torenmuur. Deze bout zit op 2,4 m uit de westelijke muur, op 2,2 m boven maaiveld.

Van bron
De rechte weg tussen Leerdam en Everdingen vormde de ontginningsas voor de gronden tussen de weg en de diefdijk., die voor 1284 reeds als diefweg aanwezig was. Op de plek waar nu waar deze weg een oost-westlopende rug kruiste en de grond dus steviger was, werd in de 14e eeuw een kerk gebouwd en later kwam er een dorpskern tot ontwikkeling. Een plek die later nog eens 3 meter opgehoogd zou worden en waaraan het dorp nog steeds haar naam te danken heeft. "Woerd" is immers in een rivierengebied,de naam voor een verhoging in het landschap.
Over de stichter van de kerk en toren is weinig met zekerheid bekend. Mogelijk is dit Jan van Arkel geweest en als jaartal wordt daarbij het jaartal1304 genoemd, die in die tijd ook de kerken van Leerbroek, Nieuwland, Slingeland en Noordeloos zou hebben gesticht. Anderen betwijfelen dit weer en spreken zelfs van de 11e eeuw. Gelet op de vorm van de toren , alsmede de gebruikte tufstenen zou de datering van 1300 wel eens juist kunnen zijn. Wat wel vast staat is dat in de rekeningen van de Domfabriek vanaf 1395 melding wordt gemaakt van een kerk in Scoenrewoert, die viel onder de proosdij van St. Marie te Utrecht.

Een aantekening in 1363 maakt gewag van onenigheid van de toenmalige heer van Arkel over het vergeven van het priesterambt van de kerk te Scoenrewoert, zodat er toen in ieder geval dus een kerk stond. Wie de kerk stichtte is eveneens niet bekend. Dat de kerk door een kapittel gesticht zou zijn is immers niet noodzakelijk. Ook wereldlijke vorsten konden een kerk stichten. Zij verleenden dan aan de te benoemen pastoor de geldelijke middelen om te voorzien in levensonderhoud en dat was in Schoonrewoerd het geval.

Aan de toren is in de loop van de jaren niet zoveel veranderd. Deze is in duidelijke Romaanse stijl gebouwd. Deze stijl wijst ook op een hoge ouderdom. Als gevolg van een geschil tussen Gorcum en Schoonrewoerd werd ons dorp in 1479, naar de geschiedschrijving vermeld op donderdag voor Palmzondag, in brand gestoken. Of hierbij ook de toren in vlammen opging is niets bekend, maar waarschijnlijk is het wel. Ook in latere tijden speelde de toren een belangrijke rol. Het onderhoud van de toren liet nog wel eens te wensen over, veel geld voor restauratie was er niet. Soms groeide er zelfs gras op. In 1630 was het zelfs zo erg dat een stuk van de toren instortte. Een echt grote reparatie vond pas plaats in 1839, maar toen was het ook zo erg dat gevreesd werd dat bij de eerstvolgende storm de gehele spits er af zou waaien. De laatste restauratie vond plaats in 1965 en eigenlijk zou er weer een en ander aan moeten gebeuren.

Soms deed de toren zelfs dienst als woning. Op 17 maart 1855 stond het water bijvoorbeeld weer eens hoog tegen de Diefdijk. Door de grote kwel moesten enkele mensen hun huizen verlaten, omdat ze onder water liepen. Ze mochten zolang in de toren om onderdak te vinden Daar moesten ze nog tot juli blijven alvorens ze naar huis konden terugkeren. Erg aangenaam zal het daar overigens niet geweest zijn. Ditzelfde geldt voor gevangene die daar opgesloten werden. Die zaten dus letterlijk "onder de toren" en dan ook nog gestoken met de voeten in een zgn. diefstok. Waarschijnlijk is deze stok, die nog lang bewaard is gebleven, bij de laatste restauratie, toen ook het gevangen hok werd afgebroken, opgeruimd.

Een toren zonder klok is eigenlijk niet denkbaar. Wanneer er voor het eerst een klok in de toren kwam weten we niet, maar wel dat in 1619 de klok moest worden verhangen. In die tijd een hele klus. In 1759 barstte de klok en moest worden vervangen. Deze klok is zo om en nabij de 1000 kilo en het gemeente bestuur wilde een nieuwe klok van hetzelfde gewicht. Omdat de inwoners van Schoonrewoerd veel baat bij de klok hadden, moesten zij wel een bijdrage leveren Een bedrag van Fl. 70,- werd daarbij redelijk genoemd. Maar die vlieger ging niet op. Aan betalen hadden de Schoonrewoerders toen ook al een hekel en vandaar dat er wel een nieuwe klok kwam, maar dan wel een die aanmerkelijk lichter was. In hetzelfde jaar werd de klok opgehangen en zou daar waarschijnlijk nog gehangen hebben, ware het niet dat de Duitsers in 1943 de klok geroofd hebben en deze kwam ook niet meer terug. De oude klok was gegoten door Pieter Seest te Amsterdam en had als opschrift "Me fecit ieter Seest,Amstelodami. Anno 1759. 1. Leerdam sivitatis. 2. 's Lands van Ter Leede. Dijk en H. Heemr. W. van Arkel. H.B.M. Stelt". Er waren twee wapens op gegoten, namelijk van Leerdam en Ter Leede. In 1948 werd een nieuwe klok gegoten door de firma Van Bergen uit Heiligerlee. Deze klok weegt ong. 950 kg. en benadert dus vrij aardig de eertijds door het gemeentebestuur voorgestelde 2000 pond. Een opschrift komt er helaas niet meer op voor. Zien we dus dat de toren niet alleen vanaf de middeleeuwen steeds het middelpunt van het dorp heeft gevormd; ook wat uiterlijk betreft is er maar weinig veranderd. Het is nog steeds de oude Romaanse toren met zijn dikke muren.
ENG The rod above the leader of the tower of the Reformed Church in Schoonrewoerd is a main measuring point of the RD system. I also found the bolt of point -12 in the tower wall here. This bolt sits 8 feet (2.4 m) from the west wall, 8 feet (2.2 m) above ground level.

From source
The straight road between Leerdam and Everdingen formed the reclamation axis for the land between the road and the thief dike, which was already present as a thief road before 1284. On the spot where this road crossed an east-west ridge and the ground was therefore firmer, a church was built in the 14th century and later a village center was developed. A place that would later be raised another 3 meters and to which the village still owes its name. After all, "woerd" is in a river area, the name for an elevation in the landscape.
Little is known with certainty about the founder of the church and tower. This may have been Jan van Arkel and the year 1304 is mentioned as the year, who would also have founded the churches of Leerbroek, Nieuwland, Slingeland and Noordeloos at that time. Others doubt this and even speak of the 11th century. In view of the shape of the tower, as well as the tufa stones used, the date of 1300 may well be correct. What is certain is that in the accounts of the Domfabriek from 1395 mention is made of a church in Scoenrewoert, which fell under the deanery of St. Marie in Utrecht.

A note in 1363 mentions a disagreement of the then lord of Arkel about the forgiveness of the priesthood of the church in Scoenrewoert, so that there was at least a church then. It is also unknown who founded the church. After all, it is not necessary that the church should have been founded by a chapter. Secular monarchs could also found a church. They then provided the pastor to be appointed with the financial means to provide for living expenses, and that was the case in Schoonrewoerd.

The tower has not changed much over the years. It is built in a clear Romanesque style. This style also indicates a great old age. As a result of a dispute between Gorcum and Schoonrewoerd, our village was set on fire in 1479, according to historiography, on the Thursday before Palm Sunday. It is not known whether the tower also went up in flames, but it is likely. The tower also played an important role in later times. The maintenance of the tower sometimes left something to be desired, there was not much money for restoration. Sometimes even grass grew on it. In 1630 it was so bad that part of the tower collapsed. A really major repair only took place in 1839, but then it was so bad that it was feared that the next storm would blow the entire spire off. The last restoration took place in 1965 and some things should actually be done again.

Sometimes the tower even served as a residence. On March 17, 1855, for example, the water was once again high against the Diefdijk. Due to the large seepage, some people had to leave their homes because they were flooded. They were allowed to stay in the tower to find shelter until July before they could return home. It wouldn't have been very pleasant there, by the way. The same applies to prisoners who were imprisoned there. So they were literally "under the tower" and then also stabbed with their feet in a so-called thief stick. This stick, which has been preserved for a long time, was probably cleared away during the last restoration, when the prison cage was also demolished.

A tower without a clock is actually unthinkable. We do not know when a bell was first placed in the tower, but we do know that in 1619 the bell had to be hung. Quite a job at that time. In 1759 the bell burst and had to be replaced. This clock weighs around 1000 kilos and the city council wanted a new clock of the same weight. Because the residents of Schoonrewoerd benefited greatly from the clock, they had to make a contribution. An amount of Fl. 70, - was called reasonable. But that kite did not fly. Even then, the Schoonrewoerders hated paying and that is why a new clock was installed, but one that was considerably lighter. In the same year the clock was hung and would probably still have hung there, were it not for the fact that the Germans stole the clock in 1943 and it never came back. The old bell was cast by Pieter Seest in Amsterdam and had the inscription "Me fecit ieter Seest,Amstelodami. Anno 1759. 1. Leerdam sivitatis. 2. 's Lands van Ter Leede. Dijk and H. Heemr. W. van Arkel. H.B.M. Stelt". Two coats of arms were cast on it, namely van Leerdam and Ter Leede. In 1948 a new bell was cast by the company Van Bergen from Heiligerlee. This clock weighs approx. 950 kg. and is therefore quite close to the £2,000 previously proposed by the council. Unfortunately there is no inscription anymore. So we see that the tower has not only been the center of the village since the Middle Ages; also in terms of appearance, little has changed. It is still the old Romanesque tower with its thick walls.
Type: regular meetpunt

X coordinate: 136,357.00

Y coordinate: 436,935.00

Condition: Perfect
Visit Instructions:
Your entry preferably contains a photograph of the trig point with your GPSr next to it, showing the coordinates in the RD system.
Search for...
Geocaching.com Google Map
Google Maps
MapQuest
Bing Maps
Nearest Waymarks
Nearest Dutch Benchmarks / RD meetpunten
Nearest Geocaches
Create a scavenger hunt using this waymark as the center point
Recent Visits/Logs:
There are no logs for this waymark yet.