Do opowiedzenia o tragedii, którą upamiętnia ten pomnik, posłużę się opisem ze skrzynki geocache ze względu na bardzo dobrą narrację.
Historia:
"Był 12 stycznia 1945 roku. Rozpoczęła się Operacja sandomiersko-śląska. W ciągu zaledwie kilku dni wojska radzieckie przełamały front niemiecki na długości 250 km. Uderzając od zachodu, zdobyły Gliwice i ruszyły w kierunku Zabrza i Bytomia. Sowieci okopali się na skraju lasu miechowickiego, skąd zaatakowano miejscowość. Czołgi wraz z piechotą zajęły Miechowice. Mordowano osoby cywilne. Wybierano chowających się w piwnicach mężczyzn, starców i chłopców i rozstrzeliwano ich, najczęściej na podwórkach. Zabijano bez powodu i bez tłumaczeń. Główną przyczyną tak barbarzyńskiego traktowania ludności cywilnej był fakt przekroczenia przedwojennej granicy polsko-niemieckiej, wkroczenia na teren znienawidzonej Germanii i mszczenia się na kim popadnie.
Miechowice jeszcze przez dwa dni przechodziły z rąk do rąk, by ostatecznie 27 stycznia stać się łupem Sowietów. Zaczęły się dalsze masowe rozstrzeliwania, rabunki, gwałty i podpalenia.
Tydzień po „wyzwoleniu” nastąpił dalszy ciąg Tragedii Górnośląskiej. Decyzją Państwowego Komitetu Obrony ZSRR na całym obszarze Górnego i Dolnego Śląska nakazano internować zdolnych do noszenia broni mężczyzn w wieku 17-50 lat. Operacja rozpoczęła się 12 lutego 1945 roku. W mieście rozwieszono obwieszczenia o nakazie stawienia się mężczyzn w punktach zbornych z zapasem żywności i ubrań na 14 dni. Oficjalnym powodem były publiczne prace porządkowe czy uruchamianie zakładów pracy. Mężczyźni, stawiający się w miejscach zbiórki byli internowani i przygotowani do zsyłki w głąb Związku Sowieckiego. NKWD posuwała się wprost do zatrzymywania całych załóg zakładów pracy, kończących zmianę (np. 28 marca 1945 roku w Bytomiu całą zmianę górników z kopalni „Bobrek” po wyjeździe na powierzchnię zatrzymano i wtłoczono do bydlęcych wagonów, po czym wysłano w głąb ZSRR). Jak wyglądał transport? Co kilkanaście dni z wagonów usuwano trupy (ludzie umierali z głodu i zimna) i jechano dalej.
Szacuje się, że Sowieci wywieźli z Górnego Śląska od 30 do 45 tys. osób. Do końca 1949 roku wróciło na Górny Śląsk ok. 5,5 tys. osób, choć często nie prosto do domu. Niektórzy już po powrocie zmarli z wycieńczenia."
Źródło tekstu: https://www.geocaching.com/geocache/GC95663_bydlecy-wagon
Autor: pigeox69
Opis pomnika:
Pomnik znajduje się na Skwerze Ofiar Tragedii Górnośląskiej i ma bardzo nietypową formę. Składa się z wagonu towarowego (tzw. krowiok), którym transportowano ofiary, ustawionego na torach, na piedestale otoczonym kostką. Na podstawie umieszczona została granitowa tablica upamiętniająca opisująca tragedię. Tekst na niej brzmi:
"W hołdzie wszystkim niewinnym ofiarom zbrodni popełnionych przez Armię Czerwoną i komunistyczny aparat bezpieczeństwa na Górnym Śląsku - zamordowanym, pozbawionym czci i godności, przymusowo wywiezionym do ZSRR, zamęczonym w łagrach na "nieludzkiej ziemi", bezprawnie osadzonym w więzieniach i obozach. WIECZNA PAMIĘĆ I CZEŚĆ OFIAROM TRAGEDII GÓRNOŚLĄSKIEJ!"
Pusty otwór drzwi wagonu został wypełniony czarno-szarą płaskorzeźbą, przedstawiającą niewinnych ludzi, którzy byli wywożeni w głąb ZSRR. Na jednym z końców, tory na których stoi wagon odchodzą do góry i łączą się, by utworzyć symbol krzyża.
To tell the story of the tragedy that this monument commemorates, I will use the description from the geocache box that showed me this place, because of the very good narrative.
History:
"It was January 12, 1945. The Sandomierz-Silesia Operation had begun. In just a few days, Soviet troops broke through the German front along a length of 250 km. Striking from the west, they captured Gliwice and advanced towards Zabrze and Bytom. The Soviets dug in at the edge of the Miechowice forest, from where the town was attacked. Tanks along with infantry occupied Miechowice. Civilians were murdered. Men, old men and boys hiding in cellars were selected and shot, usually in backyards. They were killed without reason or explanation. The main reason for such barbaric treatment of civilians was the fact that they crossed the pre-war Polish-German border, entered the territory of the hated Germania and took revenge on whomever they could.
Miechowice continued to change hands for two more days, finally becoming the Soviet's booty on January 27. Further mass shootings, looting, rape and arson began.
A week after the "liberation," the Upper Silesian Tragedy continued. By decision of the USSR's State Defense Committee, the entire area of Upper and Lower Silesia was ordered to intern able-bodied men aged 17-50. The operation began on February 12, 1945. Notices were posted in the city ordering men to report to assembly points with a supply of food and clothing for 14 days. The official reason was public cleanup work or the launching of factories. Men appearing at assembly points were interned and prepared for deportation deep into the Soviet Union. The NKVD went as far as detaining entire crews of workplaces finishing their shifts (for example, on March 28, 1945, in Bytom, the entire shift of miners from the "Bobrek" mine, after going to the surface, were detained and crammed into cattle cars, after which they were sent deep into the USSR). What did the transport look like? Every ten days or so, corpses were removed from the wagons (people were dying of starvation and cold) and continued on their way.
It is estimated that the Soviets deported between 30,000 and 45,000 people from Upper Silesia. By the end of 1949, some 5,500 people had returned to Upper Silesia, although often not straight home. Some had already died of exhaustion upon their return."
Text source: https://www.geocaching.com/geocache/GC95663_bydlecy-wagon
Author: pigeox69
Monument description:
The monument is located in the Square of the Victims of the Upper Silesian Tragedy and has a very unusual form. It consists of a freight car (the so-called "cowiok"), which was used to transport the victims, placed on the tracks, on a pedestal surrounded by cubes. A granite memorial plaque describing the tragedy was placed on the base. The text on it reads:
"In tribute to all the innocent victims of the crimes committed by the Red Army and the communist security apparatus in Upper Silesia - murdered, deprived of honor and dignity, forcibly deported to the USSR, martyred in gulags on "inhuman soil", unlawfully imprisoned in prisons and camps. ETERNAL MEMORY AND HONOR TO THE VICTIMS OF THE UPPER SILESIAN TRAGEDY!"
The empty opening of the wagon door was filled with a black and gray bas-relief depicting innocent people who were deported deep into the USSR. At one end, the tracks on which the wagon stands diverge upward and join to form the symbol of a cross.