Het sas van Dierendonck is een waterbouwkundige constructie gebouwd omstreeks 1867 waarin een schutsluis en een uitwateringssluis worden gecombineerd en waarbij de waterhuishouding in twee aparte waternetten, enerzijds voor de scheepvaart en anderzijds voor het polderbeheer, kan worden georganiseerd. Het sas maakt hierbij de verbinding tussen het bovenliggende scheepvaartwaternet (bestaande uit het Kanaal Duinkerke-Nieuwpoort en de IJzer, de Lavaart en het Kanaal Nieuwpoort-Plassendale en het onderliggende polderwaterlopennet van de Noordwatering Veurne (onder meer bestaande uit de Noordvaart of Veurne-Ambachtvaart, de Slijkvaart of Oostvaart en de Koolhofvaart).
Beschrijving
Het geheel bestaat uit een gladde sluis met een rechthoekige kom van 3,32 op 26,10 meter. De zijde van het Kanaal Duinkerke-Nieuwpoort is afgesloten door twee puntdeuren, die van elkaar wegdraaien. Deze bovenhoofddeuren zijn voorzien van ingebouwde schuiven uitgerust met tand- en heugelwerk. Daarachter zijn twee bijkomende puntdeuren opgesteld die andersom draaien. Dit betreffen vrije steekdeuren die onderaan beplankt zijn als vaste overlaatstuw. Aan de zijde Slijkvaart/Noordvaart zijn twee benedenhoofddeuren voorzien, dit zijn eveneens puntdeuren met ingebouwde schuiven uitgerust met tand- en heugelwerk. Op de beide sluishoofden zijn sponningen voorzien voor het plaatsen van tijdelijke schotbalken. De bediening van de buitenste paren puntdeuren gebeurde oorspronkelijk met behulp van de vier houten kaapstaanders en rechte ijzeren tandlatten. Als bouwmateriaal werd een rozegele baksteen in trasmortel gebruikt. De dek- en hoekstenen zijn van arduin, vastgezet met ijzeren doken. In de sluiskom bevinden zich een tiental natuurstenen haalkommen, terwijl zich aan beide zijden voor de sluishoofden ook telkens twee natuurstenen haalkommen bevinden.
Nabij de sluishoofden bevinden zich enkele ijzeren oogankers en dito haken die hoogstwaarschijnlijk door de 'Compagnie des Sapeurs-Pontonniers' zijn geplaatst of verplaatst in functie van de waterbeheersing tijdens de Eerste Wereldoorlog. Met deze haken, waarvan enkele zijn verdwenen, konden de sluisdeuren aan de uiterste punten permanent worden vastgezet. In enkele natuurstenen dekstenen zijn ook slijtsporen te zien van enkele oorspronkelijke bevestigingspunten die wellicht omwille van mechanische wrijving tijdens de inundatieperiode verplaatst werden.
De herstellingswerken aan de sluis na de beschadigingen tijdens de Eerste Wereldoorlog omvatten het aanbrengen van een nieuw baksteenparement met een rozegele mechanische baksteen en het herstel van de natuursteenpartijen, waarbij in de mate van het mogelijke met recuperatiemateriaal werd gewerkt. Enkele gedeelten werden met beton hersteld. Het sas behield hierbij zijn oorspronkelijk uitzicht. Over de schutsluis werd, wellicht ook met gerecupereerd oorlogsmateriaal, een smalle geklinknagelde passerelle gelegd. Daar werden later ijzeren balustrades aan toegevoegd.
De sluis heeft zijn functie als schutsluis verloren en doet nu enkel nog dienst als keersluis. Het omgevend landhoofd rond het sas bestaat uit een grazige ruigte begroeid met opgaande populieren. Langs het Kanaal Duinkerke-Nieuwpoort ligt een onverhard wandelpad dat via de ijzeren passerelle over de schutsluis leidt. De oeververdediging van het zuidelijke sluishoofd (kant Slijkvaart), aansluitend op het oude tracé van de Noordvaart bestaat nog ten dele uit originele, tijdens de Eerste Wereldoorlog gestapelde zandzakjes.
bron (
visit link)
-------------------------
The Dierendonck lock is a hydraulic construction built around 1867 in which a lock and a drainage sluice are combined and in which the water management can be organised in two separate water networks, one for shipping and one for polder management. The lock makes the connection between the upper shipping water network (consisting of the Dunkirk-Nieuwpoort Canal and the IJzer, the Lavaart and the Nieuwpoort-Plassendale Canal) and the underlying polder water network of the Veurne Noordwatering (consisting of the Noordvaart or Veurne-Ambachtvaart, the Slijkvaart or Oostvaart and the Koolhofvaart).
Description
The complex consists of a smooth lock with a rectangular basin measuring 3.32 by 26.10 metres. The Dunkirk-Newport Canal side is closed by two gates that swing away from each other. These overhead doors are fitted with built-in drawers equipped with rack and pinion work. Behind them, two additional swing doors have been installed that turn the other way around. These are free-standing gates with bottom boards as fixed spillway weirs. There are two lower main gates on the Slijkvaart/Noordvaart side, which are also point gates with built-in rack and pinion work. The two lock heads have been provided with grooves for the placement of temporary stop logs. The outer pairs of mitre gates were originally operated by means of four wooden capstan posts and straight iron bars. A pink brick in lattice mortar was used as the building material. The capstones and corner stones are of bluestone, secured with iron dams. In the lock basin there are a dozen natural stone mullions, and on both sides in front of the lock heads there are two natural stone mullions.
Near the lock heads are several iron eye anchors and ditto hooks that were most likely placed or moved by the Compagnie des Sapeurs-Pontonniers in function of the water management during the First World War. With these hooks, some of which have disappeared, the sluice gates could be permanently fixed at their extremities. In some of the natural stone capstones, wear marks can also be seen of some of the original fastening points, which were probably moved for reasons of mechanical friction during the inundation period.
The repair work on the lock after the damage caused during the First World War included the installation of a new brick segment with a pinkish mechanical brick and the restoration of the natural stone sections, using recycled material where possible. Some sections were restored with concrete. The sluice retained its original appearance. A narrow riveted footbridge was placed over the lock, probably also using recovered war material. Iron railings were later added.
The lock has lost its function as a lock and is now only used as a turning sluice. The abutment surrounding the lock consists of a grassy thicket overgrown with upright poplars. Alongside the Dunkirk-Nieuwpoort Canal, there is an unpaved footpath that leads over the lock via the iron footbridge. The bank protection of the southern lock head (side Slijkvaart), connecting to the old route of the Noordvaart, still partly consists of original sand bags, stacked during the First World War.
source (
visit link)