(
visit link)
Source: Sint-Jansbeek (Gelderland). (2019, april 1). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 13:35, april 1, 2019 van (
visit link) :
De Sint-Jansbeek of Sonsbeek is een beek door Arnhem, die ontspringt op landgoed Zijpendaal en vervolgens door Sonsbeek en de Arnhemse binnenstad in de rivier de Rijn uitstroomt.
Geschiedenis
Het was niet de rivier de Rijn, maar de Sint-Jansbeek die aan de basis heeft gestaan van het ontstaan en de ontwikkeling van de stad Arnhem. Er zijn sporen gevonden die aangeven dat rond het jaar 700 v.C. de eerste bewoning zich aan deze beek heeft gevestigd.
De Sint-Jansbeek is in de vroege middeleeuwen de belangrijkste levensader van Arnhem. Niet alleen door de watervoorziening, maar ook doordat het snel stromende water van de beek verschillende watermolens aandrijft. Al sinds de 13de eeuw worden watermolens langs de St. Jansbeek gebruikt om graan te vermalen tot meel en papier te vervaardigen. Daarnaast werd de beek ook gebruikt door verschillende wasserijen. De St. Jansbeek toont zich hiermee van groot belang voor de ontwikkeling en de groei van de stad.
In 1530 wordt in opdracht van hertog Karel van Gelre de bedding van de Rijn dichter naar de stad gelegd, een project dat in 1536 zal worden afgerond. Door de rivier direct aan de stad te leggen kan Arnhem, dat al op een gunstige locatie ligt wat betreft handel, de handel nog verder uitbreiden. Daarnaast biedt de rivier direct aan de stad ook een extra bescherming tegen de Spaanse dreiging.
Tot ongeveer 1836 stroomt de Sint-Jansbeek geheel open door de stad, maar door alle bedrijvigheid is het water erg vies. Daarnaast werd er van alles en nog wat in het water gedumpt, wat voor nog meer verontreiniging zorgde, die uiteindelijk via de Roermondsgracht in de Rijn werd geloosd. Er werden zogeheten beekmeesters aangesteld om er voor te zorgen dat er in de beek geen "vuylniss, noch onrendlicke dingen in geworpen, gestort oft gewassen en worden".
Als in het eind van de 18de eeuw de stoommachine opkomt, worden de watermolens en daarmee de Sint-Jansbeek, steeds minder belangrijk. De Sint-Jansbeek, die aan de wieg heeft gestaan van de ontwikkeling van Arnhem, is nu enkel nog een beek die door het Park Sonsbeek stroomt, terwijl Arnhem zich voor de ontwikkeling geheel op de Rijn richt.
De Sint-Jansbeek is altijd een open stroom geweest, maar het gedeelte in de binnenstad werd overkluisd toen in de 19de eeuw de singels werden gedempt. De stroom vanaf de bron in Zijpendaal door het Park Sonsbeek is nog steeds open. Hoewel er in het verleden plannen waren om de beek weer bovengronds te brengen, hebben deze lang in de ijskast gelegen. In december 2016 werd het plan definitief, waarmee de Sint-Jansbeek bovengronds terugkeert in de binnenstad. De beek komt op verschillende plekken in het centrum weer aan de oppervlakte. Ze stroomt vanaf de Beekstraat richting de Broerenstraat, langs de Sint-Eusebiuskerk en het Audrey Hepburnplein, via de Nieuwstraat naar de Rijnkade, waar ze zich in de Rijn stort. In juni 2017 werden in het kader van de werkzaamheden pal naast de Sint-Eusebiuskerk honderden skeletten opgegraven. Op 8 december 2017 werd het project officieel opgeleverd.
EN (Transition):
The Sint-Jansbeek or Sonsbeek is a brook through Arnhem, which originates at the Zijpendaal estate and then flows through Sonsbeek and the inner city of Arnhem into the river Rhine.
History
It was not the river Rhine, but the St. John's brook that formed the basis for the creation and development of the city of Arnhem. Traces have been found that indicate that around the year 700 B.C. the first habitation was established along this brook.
In the early Middle Ages, the St. John's brook was the most important lifeline of Arnhem. Not only because of the water supply, but also because the fast flowing water of the stream drives several water mills. Since the 13th century watermills along the St. Jansbeek have been used to grind grain into flour and make paper. In addition, the brook was also used by various laundries. This shows that the St. Jansbeek is of great importance for the development and growth of the city.
In 1530, Duke Charles of Gelre commissioned the construction of the Rhine bed closer to the city, a project that was to be completed in 1536. By laying the river directly on the city, Arnhem, which is already in a favourable location in terms of trade, can expand its trade even further. In addition, the river directly adjacent to the city will also provide additional protection against the Spanish threat.
Until about 1836, the St. John's brook runs through the city completely open, but all the activity makes the water very dirty. In addition, all sorts of things were dumped into the water, which caused even more pollution, which was eventually discharged into the Rhine via the Roermondsgracht. So-called brook masters were appointed to ensure that there were no "vuylnisses, nor hurricanes thrown in, dumped or washed in the brook".
When the steam engine came on stream at the end of the 18th century, the water mills and thus the St. John's Brook became less and less important. The St. John's brook, which was at the origin of the development of Arnhem, is now only a brook that flows through Park Sonsbeek, while Arnhem focuses entirely on the Rhine for its development.
The Sint-Jansbeek has always been an open stream, but the part in the city centre was covered when the canals were filled in in the 19th century. The stream from the source in Zijpendaal through Park Sonsbeek is still open. Although in the past there were plans to bring the stream back above ground, these were kept in the refrigerator for a long time. In December 2016, the plan became final, with which the Sint-Jansbeek returns to the city centre above ground. The brook comes back to the surface at various places in the centre. It flows from the Beekstraat towards the Broerenstraat, past the St. Eustatius Church and Audrey Hepburnplein, via the Nieuwstraat to the Rijnkade, where it plunges into the Rijn. In June 2017, hundreds of skeletons were excavated right next to the St. Eustatius Church. The project was officially completed on 8 December 2017.
Translated with www.DeepL.com/Translator