Source: (
visit link) :
[NL]
"Onder de huidige gotische kerk bevinden zich nog sporen van meerdere oudere kerken. Er is dus een lange continuïteit van religieuze gebouwen op deze site.
Archeologisch onderzoek heeft aangetoond dat de geschiedenis van de basiliek teruggaat tot aan de stichting van de stad Tongeren, in 10 voor Christus. Romeinse bewoning werd in de 4de eeuw gevolgd door de bouw van een Romeinse basilica (vergaderzaal), die mogelijk op een bepaald moment als vroegchristelijke kerk werd gebruikt.
De basilica had een rechthoekige vorm, was driebeukig, en werd afgesloten door een halfronde apsis. In deze apsis stonden tegen de muur lage zitbanken, met centraal een uitgespaarde plaats, mogelijk voor een houten zitmeubel? Op de vloer van de apsis werd de indruk van een sokkel van een klein monumentje gevonden. Een muur scheidde de apsis van de zaal. Er zijn sporen van meerdere herinrichtingen. In welke toestand de basilica zich bevond toen in de zesde eeuw de Merovingische kerk werd gebouwd, weten we niet, maar het hergebruik van de apsis en de vloer in deze vroegmiddeleeuwse kerk doen vermoeden dat het gebouw er nog grotendeels stond.
De oudste Merovingische kerk werd gebouwd tussen 530 en 580 en kende daarna nog meerdere verbouwingen of ‘herbouwingen’. Het was een eenbeukige constructie van aanvankelijk 17,5 meter op 12,4 meter, een zaaltje dus, met een halfronde apsis. Een toren was er niet. Binnenin scheidde een koormuur het iets hoger gelegen koor van de rest van het gebouw: het volk keek letterlijk op naar wat er in het koor gebeurde. Tot 1803 stond in de nabijheid van de Tongerse basiliek nog een bewaard Merovingisch gebouw, de Sint-Maternuskapel, die mogelijk de doopkapel was bij deze Merovingische kerk. De Sint-Maternuskapel verdween echter begin 19de eeuw om plaats te maken voor een vlotter verkeer op de markt.
Eind 9de eeuw (870-900) werd een grotere, Karolingische kerk gebouwd of toch minimaal in fundering aangezet: een driebeukige constructie met hogere middenbeuk en opnieuw een halfronde apsis. Ongeveer een halve eeuw na haar bouw werd deze al vervangen door een volgende, Ottoonse kerk, die iets groter was. Deze ‘Ottoonse’ kerk had een langgerekt, driebeukig schip (gedateerd tussen 935 en 975), een sterk uitgebouwde dwarsbeuk en een halfrond koor. De datering van de bouwfase valt samen met het bestuur van bisschop Heraclius (959-972). Het schip werd voorafgegaan door een jongere, vierkante toren in romaanse stijl, die via een ronde traptoren toegankelijk was (gedateerd 1180-1220).
Historische bronnen beschrijven dat de graaf van Loon in 1180 de stad innam en zwaar toetakelde. Ook de kerk had hieronder te lijden. In 1213 belegerde de hertog van Brabant de stad. De verwoestingen uit deze laatste periode kunnen de reden geweest zijn om te beginnen met de bouw van de volgende, gotische kerk. De bouw van de gotische Onze-Lieve-Vrouwbasiliek werd volgens een archiefbron in 1240 gestart, wat wordt bevestigd door de C14-datering van mortel uit de fundering van het koor. De bouwkenmerken van de verschillende kerkdelen tonen ook aan dat men in elk geval met de aanleg van het zuidelijke deel van de dwarsbeuk en het koor begonnen is. In 1242 werd het hoofdaltaar al gewijd.
Het noordelijke deel van het transept is later gebouwd, in de tweede helft van de 14de eeuw. Ook het schip werd toen gebouwd. Archiefbronnen tonen aan dat de bouw van de toren pas startte in 1442, ongeveer twee eeuwen na het begin van de gotische werkzaamheden. Dit kan enkel verklaard worden door het gelijktijdig bestaan van een romaanse voorganger die slechts heel geleidelijk afgebroken werd naarmate de bouw van de gotische kerk vorderde. Hierdoor kon men tijdens de eeuwen van bouwen toch de kerk blijven gebruiken.
De romaanse voorganger is echter niet volledig verdwenen: in het noordwestportaal wordt de deuropening bekroond door een boog en zuiltjes die duidelijk romaans van stijl zijn. Ook de kolommen in het westelijk deel van het schip hebben een andere vorm dan de oostelijke. Waarschijnlijk gaat het om hergebruik van bouwelementen, die echter niet in situ bewaard bleven. De westelijke zuilen lijken later gebouwd. Ook de toren van de voorganger van de gotische kerk zou pas in de 16de eeuw afgebroken zijn, waarna het schip werd verlengd tot aan de gotische toren.
De forse gotische toren aan de westzijde van de basiliek werd nooit afgewerkt. Ooit moet het wel de bedoeling geweest zijn om de toren van een spits te voorzien, maar dat is nooit gelukt. Een opeenvolging van houten constructies hebben het bouwwerk wel lange tijd bekroond.
Bij de recente opgravingen werden fragmenten van oude decoratieschema’s van het interieur teruggevonden: deze werden op een ongekend moment afgekapt, en in een puinkuil in het koor geworpen. In de late dertiende eeuw waren de binnenwanden van de gotische kerk afgewerkt met een witte pleisterschildering waarop met rode lijnen rechthoekige steenblokken gesuggereerd werden. Op de profielen van muren en gewelfribben waren met dezelfde rode kleur V-vormige motieven aangebracht. Enkele fragmenten – die we niet in het gebouw kunnen lokaliseren – vertonen grillige penseelstreken, mogelijk te interpreteren als een vorm van marmerimitatie? Blind maaswerk – ook een restant uit de eerste bouwfase van de gotische kerk – draagt witte, okeren en vermiljoenen kalklagen. Merkwaardig is ook een gesculpteerde rondboog die men uit de fragmenten kon samenstellen, die een gotische zijde heeft, met een strak geometrisch patroon, en een renaissance-zijde, met een slinger van gestileerd fruit (waaronder granaatappels).
De Onze-Lieve-Vrouwbasiliek werd in de middeleeuwen zelfs gebruikt als belfort: als uitkijkpost, brandalarm, om de archieven te bewaren en om tot schuilplaats van de bevolking te dienen.
In 1677 werd de dakkap en het interieur van de kerk zwaar beschadigd tijdens een brand aangestoken door de troepen van Lodewijk XIV. Al in 1677 werd gestart met het herstel van de dakkap.
In 1731 wordt een sacristie gebouwd naar ontwerp van E. Fayn.
Onder leiding van Joseph Jonas Dumont werd van 1846 tot 1859 een restauratiecampagne uitgevoerd. Zowel buiten als binnen werden delen van het steenwerk vervangen door nieuwe bouwblokken. Het zuidportaal werd heraangelegd nadat het aangrenzende kapittelhuis werd ingekort. Ook het noordoostelijke portaal is niet meer origineel en het interieur werd aangepakt. Renaissance-glasramen, gedateerd tussen 1548 en 1550, werden gerestaureerd. Daarnaast kwamen er ook nieuwe glaspartijen uit het atelier van Jean-Baptiste Capronnier (1814-1891). De binnenmuren werden afgekapt, waardoor veel laatmiddeleeuwse schilderingen verloren gingen. Een tweede restauratie werd begonnen in 1969.
Ten oosten van de kerk bevindt zich het voormalige klooster. Waarschijnlijk bestond het oorspronkelijk uit vier vleugels waarvan de westelijke verdwenen is bij de bouw van het huidige koor. Op basis van stilistische gegevens kan het gedateerd worden tussen 1146 en 1164. Zuilengalerij en binnenhof dienden als begraafplaats voor de kanunniken. Aan de zuidelijke zijde bevindt zich de kapittelzaal, voorzien van een ronde toren, resterend van de versterking van het monasterium. In de 13de eeuw wordt het gemeenschapsleven opgegeven en vestigen de kanunniken zich in eigen woningen (zie Maastrichterstraat), ten noorden van het kerkhof en de omheiningsmuur, die op deze plaats nog lange tijd als kerkhofmuur bleef fungeren. Beschrijving"
[EN]
"Among the present Gothic church there are still traces of several older churches. So there is a long continuity of religious buildings on this site.
Archaeological research has shown that the history of the basilica goes back to the foundation of the city of Tongeren, in 10 BC. Roman occupation was followed in the 4th century by the construction of a Roman basilica (sessional hall), possibly used as an early Christian church at some point.
The basilica had a rectangular shape, was three-beaked, and was closed off by a semicircular apse. In this apse there were low benches against the wall, with centrally a saved space, possibly in front of a wooden seating unit? On the floor of the apse, the impression of a pedestal of a small monument was found. A wall separated the apse from the hall. There are traces of several redesigns. The state of the basilica when the Merovingian church was built in the sixth century, we don't know, but the reuse of the apse and the floor in this early medieval church suggests that the building was still largely there.
The oldest Merovingian church was built between 530 and 580, after which it was rebuilt or' rebuilt'. It was a single aisle construction of 17.5 metres at 12.4 metres, a small hall with a semicircular apse. There was no tower there. Inside, a chorus wall separated the slightly higher choir from the rest of the building: the people literally looked up at what happened in the choir. Until 1803, a preserved Merovingian building, the St. Maternus Chapel, was still in the vicinity of the Tongan Basilica, which was possibly the baptistery of this Merovingian church. However, the St. Maternus chapel disappeared at the beginning of the 19th century to make way for smoother traffic on the market.
At the end of the 9th century (870-900), a larger, Carolingian church was built or at least built on the foundation: a three-pole construction with a higher nave and a second half round apse. About half a century after its construction it was already replaced by another Ottoon church, which was a little bigger. This' Ottoon' church had an elongated, three-beam nave (dated between 935 and 975), a strongly expanded transept and a semicircular choir. The date of the construction phase coincides with the board of Bishop Heraclius (959-972). The ship was preceded by a younger square tower in Romanesque style, accessible via a circular staircase (dated 1180-1220).
Historical sources describe that the count of Loon in 1180 took the city and struck heavily. The church also suffered as a result. In 1213 the Duke of Brabant besieged the city. The devastation from this last period may have been the reason to start building the next Gothic church. The construction of the Gothic Our Lady-Female Basilica was started in 1240 according to an archive source, which is confirmed by the C14 dating of mortar from the foundation of the choir. The construction characteristics of the various parts of the church also show that the construction of the southern part of the transept and the choir was started in any case. The main altar was dedicated in 1242.
The northern part of the transept was built later, in the second half of the 14th century. The ship was also built then. Archive sources show that the construction of the tower only started in 1442, about two centuries after the gothic works began. This can only be explained by the simultaneous existence of a Romanesque predecessor who was only gradually demolished as the building of the Gothic church progressed. This allowed the church to continue to be used during the centuries of construction.
However, the Romanesque predecessor has not completely disappeared: in the north-western portal, the doorway is crowned by an arch and columns that are clearly Romanesque. The columns in the western part of the ship also have a different shape than the eastern part. This probably involves the reuse of building elements which, however, were not kept in situ. The western pillars seem to have been built later. The tower of the predecessor of the Gothic church was said to have been demolished only in the 16th century, after which the ship was extended to the Gothic tower.
The huge Gothic tower on the west side of the basilica was never finished. One day it must have been the intention to provide the tower with a rush hour, but it never succeeded. A succession of wooden constructions has won the building for a long time.
During the recent excavations, fragments of old interior decoration schemes were found: these were cut off at an unprecedented moment and thrown into a pile of rubble. In the late thirteenth century the inner walls of the Gothic church were finished with a white plaster painting on which rectangular stone blocks were suggested with red lines. On the profiles of walls and vaulted ceiling ribs there were,......"
Translated with (
visit link)