RM: 512674 - Station Tjummarum - Tzummarum - Rijksmonumenten - Dutch National Monuments on Waymarking.com

Station Tzummarum (Tzum) was een station aan de spoorlijn Stiens - Harlingen. Het station van Tzummarum was geopend van 2 december 1902 tot 1 december 1940. De spelwijze van Tzummarum op het naambord aan de gevel is "Tjummarum". Dit is opmerkelijk, omdat dit afwijkt van zowel de Friese als de Nederlandse officiële spelling.

Het station is gebouwd naar het stationsontwerp met de naam Standaardtype NFLS, dat voornamelijk werd gebruikt voor verschillende spoorwegstations in Friesland. Het station in Tzummarum viel binnen het type NFLS halte 1e klasse.

Incidenteel was het na de sluiting nog wel in gebruik. Het werd ten slotte door de NS verkocht aan de gemeente Barradeel. Het stationsgebouw kreeg toen een woonbestemming. De laatste bewoonster heeft halverwege de jaren tachtig het stationsgebouw verlaten. Daarna heeft het jarenlang leeggestaan en eind jaren negentig verkeerde het in erbarmelijke staat. Aan het begin van het nieuwe millennium kwamen echter Europese subsidies beschikbaar voor het restaureren van industrieel erfgoed. De stichting DBF (Dorp en Bedrijf Friesland) heeft de restauratie van het stationsgebouw op zich genomen. Deze restauratie was gereed in september 2003. Op 5 december 2003 is het stationsgebouw feestelijk heropend door Ed Nijpels (commissaris van de Koningin Fryslân), Marian Haveman (burgemeester Franekeradeel) en Sinterklaas.

Door de restauratie is de buitenkant weer volledig in de oude, originele staat hersteld. Binnen is het stationsgebouw, met aandacht voor de historische elementen, geschikt gemaakt voor bedrijfsdoeleinden. Zo is bijvoorbeeld het loket bewaard gebleven. Bij de restauratie is ook het perron hersteld en is er weer een stuk rails neergelegd. Ook de bijgebouwen zijn gerestaureerd. Een van deze bijgebouwen is het oude retiradegebouw (toilet). In de retirade is een permanente tentoonstelling van de oudheidkundige vereniging Barradeel ingericht, met onder andere een schaalmodel van het station en een videopresentatie met een overzicht van de historie van het station.

Het STATIONSGEBOUW van de Noord-Friesche Locaal-Spoorwegmaatschappij is gebouwd in 1902 onder maatschappij-gebonden stationsarchitectuur en als variant op het standaardtype van het eenvoudige stationsgebouw, type B. Ofschoon de bouwkundige staat door achterstallig onderhoud zeer matig was, was de redelijke mate van typologische zeldzaamheid in de provincie Friesland en de buitengewone oorspronkelijkheid van het interieur in het bijzonder, met wachtlokalen, kantoor en woning, van dien aard dat het de bescherming rechtvaardigde. Op 14 mei 1936 reed de laatste personentrein; het goederenvervoer werd op 2 oktober 1961 gestaakt. Het stationsgebouw is daarna in gebruik genomen als dubbel woonhuis.

Het station heeft globaal een T-vormige plattegrond, de hoofdrichting van de nok parallel aan de voormalige spoorlijn; een ondiepe uitbouw haaks en asymmetrisch daarop. Het gebouw bestaat uit één bouwlaag onder een samengesteld zadeldak, belegd met gesmoorde gegolfde Friese pannen met een maas-patroon van rode ongeglazuurde gegolfde Friese pannen. Het dak heeft een ruim overstek op gootklossen en voorheen een sierspant aan de geveltoppen. Op de nok twee schoorstenen. De gevels zijn opgetrokken in bruine bakstenen op een trasraam; de tectonische elementen verlevendigd met gele bakstenen (banden ter hoogte van de onder-en bovendorpels van kozijnen en rozetvensters). Alle lichtopeningen in de gevelwanden onder een getoogde streklaag met kunststenen aanzet- en sluitsteen; de trommelvelden in geel, rood en zwart siermetselwerk.

In de zuidgevel vijf vensters: drie enkelvoudige vensters, twee dubbel H-vensters en een deur met glaspanelen en een bovenlicht. In de oostgevel één w.c. raampje, een stolpvenster en in de geveltop een rozetvenster. De westgevel is blind met uitzondering van een rozetvenster in de geveltop.

In de noordgevel twee paneeldeuren voor het woonhuis en de stationsvestibule en twee porte brisées met glaspanelen van de voormalige wachtkamers; twee dubbele vensters, waarvan één oorspronkelijk twaalfruits en twee zes-ruitsvensters in de wachtkamers en een smal H-venster in de zijgevel van de uitbouw. Aan de topgevel van de korte uitbouw vier haken waaraan eertijds het stationsopschrift hing; daarboven een dubbel H-venster.

Het waardevolle INTERIEUR van het station heeft de oorspronkelijke INDELING bestaande uit een woonhuis met woon- en slaapkamer, toilet en keuken, het eigenlijke station met kantoor, een L-vormige vestibule en twee wachtkamers. In de kap een zolder. De inrichting van de vertrekken is in zeer hoge mate oorspronkelijk; alle hebben onder meer de oorspronkelijke plafonds en deuren. Tot de waardevolle interieuronderdelen behoren onder meer in de keuken de schouw van het fornuis en provisiekast; in de woonkamer een schuifdeur en schoorsteenmantel; in het kantoor het loket met toonbank en toegangsdeur naar de vestibule; in de beide wachtkamers de schoorsteenmantel en de lambrisering. Het kleurgebruik in het interieur is gedeeltelijk oorspronkelijk in het kantoor, de keuken (mosgroen) en de wachtkamers.

Het Stationsgebouw uit 1902 is van algemeen cultuurhistorisch en architectuurhistorisch belang:
- als bijzondere uitdrukking van een historisch-technische ontwikkeling, namelijk de geschiedenis van het lokaalspoor in Friesland;
- als een bijzondere uitdrukking van een typologische ontwikkeling, in het bijzonder de maatschappij-gebonden architectuur en typologie van het stationsgebouw;
- vanwege de bijzondere samenhang tussen exterieur en interieur;
- vanwege de hoge mate van betekenis als element van een regionaal belangrijke hoofdstructuur, te weten het lokaalspoor van Leeuwarden-Harlingen;
- vanwege de betekenis van het station wegens de situering ervan, verbonden met de ontwikkeling van het dorp;
- vanwege de hoge mate van betekenis van het station wegens de aanwezigheid van karakteristieke elementen behorende bij een station;
- vanwege de redelijke mate van gaafheid van het exterieur;
- vanwege de hoge mate van gaafheid van het interieur;
- als hoofdobject van een eertijds functioneel complex met overige herkenbare terreinelementen;
- Vanwege de hoge mate van zeldzaamheid op provinciaal niveau door typologische zeldzaamheid en de zeldzame, hoge mate van gaafheid van het interieur.

(bron: Wikipedia, Monumentenregister)

Monument Number: 512674 Address of this Rijksmonument: Stasjonswei 3 8851 EX Tzummarum Relevant Database Website: [Web Link] Is This Rijksmonument open to the public ?: no Rate your Waymark: Date of registration: Not listed

Visit Instructions:

• The requirement for logging a visit will be at least, shoot and post one nice picture of the Waymarking point.
• Visits without a picture(s) of the WM will be deleted.
• A few words about your visit is highly appreciated.

Recent Visits/Logs:

There are no logs for this waymark yet.