79 - Den Dungen - NL - Fietsroutenetwerk Het Groene Woud - Cycling Routes on Waymarking.com

Knooppunt 79 van Fietroutenetwerk Het Groene Woud bevindt zich op de T-splitsing van de Bosscheweg met de Keerdijk in Den Dungen.

Over Den Dungen:

Den Dungen is een dorp in de provincie Noord-Brabant, gelegen in de Meierij van 's-Hertogenbosch. Den Dungen had op 1 januari 2005 samen met Maaskantje 6040 inwoners. Het dorp hoort sinds de gemeentelijke herindeling van 1996 bij de gemeente Sint-Michielsgestel, daarvoor was het een zelfstandige gemeente. Het dorp Maaskantje zit tegen Den Dungen aangeplakt en vormt er een tweelingdorp mee. Den Dungen en Maaskantje vormen wel één parochie, namelijk die van Jacobus de Meerdere (Den Dungen), maar behoorden voorheen tot verschillende gemeentes: Den Dungen was tot 1996 zelfstandig, terwijl Maaskantje al vanouds onder Sint-Michielsgestel viel.

Den Dungen is in vriendschap verbonden met het plaatsje Portishead (Somerset) in Engeland.

Ligging:

Den Dungen ligt tussen Berlicum en Sint-Michielsgestel. Naburige kernen zijn Maaskantje en Rosmalen. Dichtstbijzijnde grote stad is 's-Hertogenbosch.

Toponymie:

De inwoners woonden, vanwege wateroverlast, op die dunghen, op de hoge zandruggen. Daar is het dorp naar vernoemd. Tijdens de carnaval heet het dorp Krabberdonk, die naam komt van de moeskrabber, een soort scheldnaam voor boeren (moes = boerenkool).

Archeologie:

Archeologische opgravingen hebben aan het licht gebracht dat er in de Middenbronstijd (ca. 1800-1200 voor Chr.) al een nederzetting in Den Dungen was, namelijk op de zogenoemde Eikendonk. Dit was een natuurlijke verhoging die lag in het Bossche Broek. Op en nabij de Eikendonk zijn zelfs nog oudere – losse – archeologische vondsten gedaan, namelijk een vuurstenen bijl van ca. 3000 voor Chr. en een bijl uit de Michelsbergcultuur (4400 – 3500 voor Chr.), maar van een nederzetting uit deze perioden is (nog) geen materiaal gevonden. Ter plaatse zijn wel bewoningssporen uit recentere tijden aangetroffen, zoals uit de IJzertijd (700 v Chr. tot begin van onze jaartelling) en de Romeinse tijd. Datering van het vondstmateriaal wijst er evenwel op dat er hier een onderbreking van bewoning is geweest. Een andere oude verblijfplek was op de Drieburcht, nabij de Aa. Daar zijn stukjes vuursteen uit het Mesolithicum (Midden Steentijd, 8800-5300 v.Chr.) gevonden. Sporen van een nederzetting zijn hier echter niet gevonden.

Groei naar dorp:

De “moderne” nederzettingsgeschiedenis van Den Dungen vangt aan – tenminste voor zover nu bekend – in de 14e eeuw. In een te Brussel bewaard grondcijnsboek van de Meierij van de hertog van Brabant uit 1340 worden de personen vermeld die in de cijnskring "Dunghen", die onder meer het tegenwoordige Den Dungen omvatte, betalingsplichtig waren. In latere geschriften uit dezelfde eeuw wordt onder andere gesproken over "op die Dunghen". Een verwijzing naar de natuurlijke verhogingen in het lage en drassige landschap rondom 's-Hertogenbosch, de zogenaamde donken. In het voornoemde grondcijnsboek uit 1340 is ook al sprake van een dijk. De strijd tegen het water is tot in de 20e eeuw gebleven. Overstromingen en dijkdoorbraken hebben de bevolking door de eeuwen heen zeer veel last bezorgd. In 1610 werd door de hertog van Brabant het verzoekschrift ingewilligd om een nieuwe dijk om Den Dungen aan te mogen leggen. Maar op de Keer, waar het grondgebied van Sint-Michielsgestel begon, hield de dijk op. Zo had de dijk nog niet veel nut. Dat veranderde toen in 1649 ook op Gestels grondgebied een dijk werd aangelegd, die aansloot op de Dungense dijk. Zo ontstond de ringdijk die het hele dorp tegen water moest beschermen. Dat dat meerdere keren niet is gelukt, laten de wielen zien. Dit zijn waterplassen, die zijn ontstaan door dijkdoorbraken. Zij zijn op de dag van vandaag de stille getuigen van de grote waterproblemen die het dorp eens teisterden.

Tot enkele decennia terug werd In vele publicaties over Den Dungen gezegd dat het dorp is ontstaan vanuit drie donken. Dit is echter niet juist. Her en der lagen veel meer van die natuurlijke verhogingen zoals: Zeterdonk, Poeldonk, Eikendonk, de Keer, de Sporkt, 't Litseland, de Nijvelaar, Rijndonk en Hooidonk. Op deze plekken ontstonden overal kleine woonkernen. De buitendijks gelegen woonkernen in het Bossche Broek werden geleidelijk aan, vanwege de wateroverlast, verlaten; de bewoning concentreerde zich binnendijks. Een andere ontwikkeling was dat er steeds meer bebouwing kwam langs de doorgaande wegen die woonkernen met elkaar verbonden; de verschillende woonclusters groeiden als het ware naar elkaar toe.

Relatie met ’s-Hertogenbosch:

Den Dungen behoorde tot 1810 tot de Vrijdom van 's-Hertogenbosch, die "gevrijd" was oftewel vrijgemaakt en onttrokken was aan het rechtstreekse gezag van de hertog van Brabant. Alle inwoners van de vrijdom waren “Bossche poorters” met alle daaraan verbonden rechten en plichten.

De relatie met 's-Hertogenbosch is altijd erg ingrijpend geweest. Voor de rechtspraak moest men in eerste instantie bij de Bossche schepenbank terecht. Aanvankelijk was men ook In bestuurlijk opzicht van dit college afhankelijk. Vanaf de 17e eeuw ontwikkelde zich hier echter een eigen bestuurlijk apparaat met burgemeesters (die borg stonden voor de afdracht van belastingen, vandaar de oude benaming borgemeesters), dijkmeesters en armmeesters. Afhankelijkheid van 's-Hertogenbosch was er lange tijd ook in godsdienstig opzicht. Tot 1569 behoorde Den Dungen tot de parochie van de St. Jan in 's-Hertogenbosch. Daarnaast was er een economisch afhankelijkheid.

Door de nabijheid van de stad en de goede grond werd hier volop de tuinbouw bedreven. De stad vormde een prima afzetgebied voor allerlei agrarische producten. Omgekeerd was Den Dungen voor 's-Hertogenbosch belangrijk, namelijk voor de voedselvoorziening. Niet voor niets werd een gedeelte van de Bossche markt "de Dungense markt" genoemd.

Door de eeuwen heen is ook Den Dungen niet aan krijgshandelingen ontsnapt, vooral in de 16e en 17e eeuw. Strooptochten door Geldersen en de verschillende belegeringen van 's-Hertogenbosch teisterden toen Den Dungen. De stad bleek niet alleen welvaart te brengen, maar trok ook onheil aan.

Van grote betekenis voor Den Dungen was de inname van 's-Hertogenbosch in 1629 door Frederik Hendrik van Oranje. Niet alleen omdat vele huizen vernield werden, maar met name omdat de Meierij hierdoor als generaliteitsland onder gezag van de Staten-Generaal kwam te staan. Gevolg hiervan was dat de uitoefening van de katholieke godsdienst verboden werd. De bevolking, die nagenoeg helemaal katholiek was, moest voortaan in een schuurkerk haar geloof belijden. De katholieke kerk ging over in handen van de Nederduits Gereformeerde Kerk. Tijdens het Koningschap van Lodewijk Napoleon werd de kerk in 1807 aan de katholieken teruggegeven.

Bevolking:

In 1810 werd Den Dungen een zelfstandige gemeente, nadat pogingen om Sint-Michielsgestel en Den Dungen samen te voegen op niets waren uitgelopen. Den Dungen is eeuwenlang een overwegend agrarisch dorp geweest. Het percentage van de beroepsbevolking dat werkzaam is in de landbouw bedroeg: 1930 - 62,5%, 1947 - 49,1%, 1960 - 27,9%, 1986 - 11,2%. Hierna is het nog verder teruggelopen. Momenteel is het niet meer dan enkele procenten. Het grondgebruik is evenwel nog overwegend agrarisch, zodat Den Dungen in zekere zin nog steeds een agrarisch dorp kan worden genoemd.

Hoewel Den Dungen tegenwoordig een klein bedrijventerrein kent, Het Schild, is er nooit veel industriële bedrijvigheid geweest. Grote werkplaatsen en fabrieken heeft Den Dungen nooit gekend. De Dungense bevolking is in de twintigste eeuw sterk gegroeid. Belangrijk in dit verband was het openzetten van de deuren voor niet-Dungenaren in de jaren zestig van de vorige eeuw. Tot dan toe was Den Dungen een erg gesloten gemeenschap. De Dungense bevolking maakte vanaf 1400 de volgende groei door 1400 - 400 à 600, 1600 - 700 à 1050, 1815 - 1270, 1900 - 1347, 1935 - 2084, 1965 - 3266.

Maaskantje:

Cafetaria 't Pleintje in Den Dungen, in de serie New Kids gepresenteerd als zijnde in het Maaskantje
Door de eeuwen heen is er een bijzondere relatie geweest tussen Den Dungen en het Maaskantje. Geografisch lijkt het één dorp, maar is dat zeker niet. Het Maaskantje maakte deel uit van een soort enclave die – evenals de Vrijdom van ’s-Hertogenbosch – niet onder het gezag stond van de hertog van Brabant, maar toebehoorde aan de bisschop van Luik. Later werd het in leen gegeven aan de heren van Herlaer.

De naam Maaskantje komt, voor zover bekend, in 1662 voor het eerst in oude archiefstukken voor. Wat betreft de verklaring van de naam biedt een dijkregister uit 1735 (van het voormalige waterschap van dat gebied) zeer waarschijnlijk dé oplossing. Op de eerste pagina van dat dijkregister staat geschreven: “Dijckcedulle van de Maasdijck aan de dungense Cant”. Wetende dat het water van de Beerse Maas tot hier reikte, heeft het er alle schijn van dat hierin de herkomst van de naam Maaskantje is gelegen. Een andere meer waarschijnlijke lezing is dat het met drassige grond (moeras) te maken heeft. In het dialect spreekt met van Moskentje, terwijl het dialect voor Maas, Moas is.

De comedyserie New Kids on the block is een sketchshow op de Nederlandse televisiezender van Comedy Central met korte sketches, die zich grotendeels afspelen in Den Dungen, maar gepresenteerd worden als het Maaskantje.

Gemeentelijke herindeling:

Per 1 januari 1996 werd de gemeente Den Dungen opgeheven en werd het samen met Sint-Michielsgestel, Berlicum en Gemonde samengevoegd tot een nieuwe gemeente, die de naam kreeg: Sint-Michielsgestel. Hiermee is een einde gekomen aan de merkwaardige grenssituatie tussen Den Dungen en het Maaskantje. Vóór 1996 liep de grens midden door het dorp, waarbij aan de ene kant van de straat Dungens grondgebied en aan de andere kant Gestels grondgebied was. Na eeuwen lijkt het dorp geografisch één geworden, de grenzen zijn er nog steeds en herkenbaar vanwege het postcode gebruik. Op 1 januari 2005 telde Den Dungen – Maaskantje 6040 inwoners.

De laatste gemeenteraad van Den Dungen bestond uit 11 leden inclusief wethouders. Dit waren: Toon van Son, Theo Raaymakers, René van de Westelaken, Willie Verlande, Wil Hairwassers, Huub van Boxtel, Rien Meulenbroek, Frank de Haas en Hans Foolen, wethouders Harrie Maas en Cor Leijten. De burgemeester was Wil de laat. De raad was onderverdeeld in CDA-Den Dungen, Initiatief Den Dungen, Werknemerspartij De Samenwerking, De Nieuwe Lijst, Het Nieuw Elan en Het Dungens Belang. De CDA afdeling ging samen met hun zusterpartijen uit Berlicum en Sint-Michielsgestel. De Nieuwe lijst, Het Nieuw Elan en Het Dungens Belang gingen samen met andere plaatselijke partijen op in de Plaatselijke Politieke Alliantie.

Over de geschiedenis van Den Dungen – Maaskantje is al veel gepubliceerd. Via de website van heemkundevereniging “Op die Dunghen” kan hiervan een overzicht worden gekregen.

Bezienswaardigheden:

De centrale gebouwen in Den Dungen staan alle bij elkaar op een soort driesprong die nauwelijks het karakter van een pleintje heeft.
Sint-Jacobus de Meerderekerk, met een oude begraafplaats er om heen.
De Blauwe Scholk is een voormalige meisjesschool uit 1894. De naam is afkomstig van een land dat regelmatig onder water stond en in de winter bevroor (scholk = schots of schort). Tegenwoordig een cultureel centrum.
Windmolen De Pelikaan te Maaskantje.
Hotel Boer Goossens, uit 1822.
Pastorie, aan Grinsel 2, achter de kerk, uit 1822, met links ervan een koetshuis. Het was een groot en deftig gebouw. In 1855 werd het nog uitgebreid met een congregatiekapel. De pastorie is een rijksmonument.
Heilig-Hartbeeld in een plantsoen.
Voormalig raadhuis, uit 1877.
Het Arboretum "d'n Hooidonk" is in 1974 begonnen als een hobby van Frans en Mia van den Biggelaar, telt nu 1250 verschillende bomen en struiken, waaronder zeer bijzondere. In 2010 werd het arboretum geopend en het is vrij toegankelijk. Het arboretum is 5 ha groot en heeft de status van landgoed.

Natuur en landschap:

De omgeving van Den Dungen bestaat vooral uit landbouwgebied. Van belang is de Ringdijk met de wielen.

Verenigingen in Den Dungen zijn onder meer:

Voetbalvereniging RKVV Den Dungen
Harmonie Wilhelmina

Voorzieningen:

In Den Dungen en Maaskantje samen zijn twee basisscholen: basisschool Fonkel in Den Dungen (de voormalige St. Jozefschool en 't Kiemveld zijn gefuseerd) en op het Maaskantje de Wegwijzer. Voor vervolgonderwijs kan men naar 's-Hertogenbosch, Sint-Michielsgestel of Schijndel. Er is een aantal kleine winkels aanwezig en een winkelcentrum: Het Gewant.

Bekende personen:

Jan van Grinsven, keeper FC Den Bosch en MVV
Steffen Haars, regisseur en medebedenker van de Comedy Central-serie New Kids
Tim Haars, acteur in New Kids
Rutger Maas, oprichter van het Beluga Fonds, ter bescherming van deze uitstervende soort.

Bron: Wikipedia

Node Number: 79 Reachable Nodes: 82 > 1,3 km 72 > 1,1 km 77 > 2,6 km

Visit Instructions:

• Provide at least two photographs, one a close-up of the sign, clearly showing the number and another of the sign showing it in its surroundings. Tell us something about the area, or your journey.
• Toon tenminste twee foto's een close-up van het knooppuntbord waarop het knooppuntnummer duidelijk te lezen is. En toon een foto waarin zowel het knooppunt als de omgeving te zien is. Vertel iets over de omgeving of over je reis.

.

Recent Visits/Logs:

There are no logs for this waymark yet.